PAGSISIYASAT NG BIBLIA UNANG AKLAT LUMANG TIPAN

HARVESTIME INTERNATIONAL INSTITUTE

Ang kursong ito ay bahagi ng Harvestime International Institute, isang programang inihanda upang mabigyang kakayahan ang mga mananampalataya tungo sa mabisang pagaaning espirituwal.

Ang batayang paksa ng pagsasanay na ito ay ituro ang mga itinuro ni Jesus, kung paanong ang mga mangingisda, kolektor ng buwis at iba pa, ay binago Niya at naging mga mabubungang Cristiano at ang mga ito ay naghatid ng ebanghelyo sa kanilang daigdig na may kapahayagan ng kapangyarihan.

Ang manwal na ito ay isang kurso na kabilang sa ilang mga modules ng kurikulum na gumagabay sa mga mananampalataya mula sa pagmamasid, tungo sa pagsasagawa, pagpaparami, at pagsasangkot upang maabot ang ebanghelisasyon.

Para sa dagdag na impormasyon tungkol sa mga dagdag ng mga kurso, sumulat sa:

Harvestime International Institute

14431 Tierra Dr.

Colorado Springs, CO 80921

U.S.A.

NILALAMAN

Paano Gamitin Ang Manwal Na Ito . . . . . . .I

Mga Mungkahi Para sa Samasamang Pagaaral . . . . .II

Pambungad Ng Kurso . . . . . . . . 1

Mga Layunin ng Kurso . . . . . . . . 2

PAMBUNGAD PARA SA BIBLIA

1. Pagpapakilala Sa Biblia . . . . . . . . 3

2. Ang Mga Aklat Ng Biblia . . . . . . . 14

3. Mga Salin Ng Biblia . . . . . . . . 35

4. Ang Pambungad Sa Pagbalangkas . . . . . . 40

ANG LUMANG TIPAN

Pambungad Sa Mga Aklat Ng Batas . . . . . . . 45

5. Genesis . . . . . . . . . . 46

6. Exodo . . . . . . . . . . 51

7. Levitico . . . . . . . . . . 57

8. Mga Bilang . . . . . . . . . 61

9. Deuteronomio . . . . . . . . . 66

Pambungad Sa Mga Aklat Ng Kasaysayan . . . . . . 70

10. Josue . . . . . . . . . . 71

11. Mga Hukom . . . . . . . . . 75

12. Ruth . . . . . . . . . . 81

13. I at II Samuel . . . . . . . . . 85

14. I at II Mga Hari . . . . . . . . . 90

15. I at II Cronica . . . . . . . . . 96

16. Ezra . . . . . . . . . . 100

17. Nehemias . . . . . . . . . . 104

18. Esther . . . . . . . . . . 109

Pambungad Sa Aklat Ng Mga Tula . . . . . . . 114

19. Job . . . . . . . . . . 115

20. Mga Awit . . . . . . . . . . 120

21. Mga Kawikaan . . . . . . . . . 126

22. Eclesiastes . . . . . . . . . 130

23. Ang Awit ng mga Awit . . . . . . . . 134

Pambungad Sa Mga Aklat Ng Propesiya/ Paghula . . . . . 138

24. Isaias . . . . . . . . . . 141

25. Jeremias . . . . . . . . . . 146

26. Mga Panaghoy . . . . . . . . . 150

27. Ezekiel . . . . . . . . . . 154

28. Daniel . . . . . . . . . . 158

29. Oseas . . . . . . . . . . 164

30. Joel . . . . . . . . . . 168

31. Amos . . . . . . . . . . 172

32. Obadias . . . . . . . . . . 176

33. Jonas . . . . . . . . . . 180

34. Mikas . . . . . . . . . . 184

35. Nahum . . . . . . . . . . 188

36. Habakkuk . . . . . . . . . 192

37. Zefanias . . . . . . . . . . 196

38. Hagai . . . . . . . . . . 200

39. Zakarias . . . . . . . . . . 203

40. Malakias . . . . . . . . . . 208

Mga Sagot Sa Pansariling Pagsusulit . . . . . . . 212

PAANO GAMITIN ANG MANWAL NA ITO

PORMAT NG MANWAL

Mga Layunin: Ito ang mga layuning na dapat maabot sa pagaaral ng kabanata. Basahin muna ang mga ito bago simulan ang aralin.

Susing Talata: Ang talatang ito ang nagbibigay diin sa kaisipan ng kabanata. Isaulo ito.

Nilalaman ng Kabanata: Pagaralan ang bawat seksyon. Gamitin ang iyong Biblia sa pagtingin sa mga reperensya na hindi nalimbag sa manwal.

Pangsariling-Pagsusulit: Isagawa ang pagsusulit na ito pagkatapos pagaral ang kabanata. Sikaping sagutin ang mga tanong na hindi ginagamit ang Biblia o ang manwal na ito. Pag natapos na ang Pangsariling-Pagsusulit, Ihambing ang inyong mga sagot sa Seksyon ng mga Sagot sa dulo ng aklat.

Para sa Dagdag na Pagaaral: Ang seksyon na ito ay tutulong sa iyo na ituloy ang iyong pagaaral ng Salita ng Diyos, palaguin ang inyong kakayahang magaral, at iangkop ang iyong natutuhan sa buhay at ministeryo.

Pangwakas ng Pagsusulit: Kung ang pag-enrol mo sa kursong ito ay upang makaipon ng credits, kailangang kumuha ka ng Pangwakas na Pagsusulit para sa kursong ito. Sa pagtatapos ng kursong ito, kumpletohin ang pagsususlit at ibalik ito ayon sa tagubilin upang mabigyan ng grado

DAGDAG NA KAILANGANG GAMIT

Kakailanganin mo ang salin sa Tagalog- Ang Biblia

MGA MUNGKAHI PARA SA SAMA-SAMANG

PAG-AARAL

UNANG PAGTITIPON

Pasimula: Magsimula sa panalangin at pagpapakilala. Magkilanlan at ilista ang mga magaaral.

Ilatag ang mga Pamararaan sa Grupo: Tiyakin kung sino ang mangunguna sa mga pagtitipon,

ang oras, ang lugar, at petsa para sa mga sesyon.

Praise and Worship: Anyayahan ang presensya ng Espiritu Santo sa inyong mga sesyon ng pagasasanay.

Ipamahagi ang mga Manwal sa mga Magaaral: Ipabatid ang paksa ng manwal, pormat, at mga layunin ng kurso na nakatala sa mga paunang pahina ng manwal na ito.

Ibigay ang Unang Takdang-Aralin: Babasahin ng mga magaaral ang mga itinakdang kabanata at gawin ang Pangsariling-Pagsusulit bago maganap ang unang pagtitipon. Ang bilang ng kabanata na masasakop kada pagtitipon ay naka depende sa haba, nilalaman ng mga kabanata at kakayahan ng grupo.

PANGALAWA AT MGA SUMUSUNOD

NA MGA PAGTITIPON

Pasimula: Manalangin. Tanggapin at irehistro ang sinumang bagong magaaral at bigyan sila ng manwal. Ilista ang mga present. Magdaos ng Praise and Worship.

Pagbabalik-Aral: Magbigay ng maikling kabuuan ng mga pinagralan sa nakaraang pagtitipon.

Aralin: Talakayin ang bawat seksyon ng kabanata na ginagamit ang mga PAMAGAT NA NAKATITIK NG MALAKING MGA LETRA bilang balangkas ng pagtuturo. Hayaang magtanong o mag-komentaryo ang mga magaaral sa kanilang mga napagaralan na. Iangkop ang mga aralin sa buhay at mga ministeryo ng iyong mga magaaral.

Pangsariling-Pagsusulit: Balikan ang Pangsariling-Pagsusulit na natapos na ng mga magaaral. (Bigyang-pansin: Kung hindi mo nais na tingnan ng mga magaaral ang mga sagot sa Pangsariling-Pagsusulit, maaari mong alisin ang mga pahina ng mga sagot sa dulo ng manwal.

Para sa Dagdag na Pagaaral: Maaari mong gawin ng sama-sama o isahan ang mga proyekto .

Pangwakas na Pagsusulit: Kung ang iyong grupo ay nag-patala para magkaroon ng credit, kailangan ang Pangwakas na Pagsusulit. Magpa-kopya para sa bawat magaaral at pangasiwaan ng pagsusulit sa pagtatapos ng kurso.

Module: Paghihirang

Kurso: Pagsisiyasat sa Biblia - Unang Aklat

PAMBUNGAD NG KURSO

Sa maraming pagbanggit Ni Jesus sa Lumang Tipan habang Siya ay nagministeryo sa lupa, ito ay nagpapakita kung gaano kahalaga ang malaman ang nilalaman ng Biblia. Dahil binigyan diin Ni Jesus ang kahalagahan ng Salita Ng Dios sa mga tao Niyang naturuan, iniharap ng Harvestime International Institute ang “ Pagsasaliksik Ng Biblia” bilang bahagi ng programa ng pagsasanay para maihanda ang mga lalaki at babae na maabot ang mga bansa ng mensahe Ng Dios.

Ipinakikilala at tinatalakay ng “Pagsasaliksik Ng Biblia” ang mga pagsasalin at iba’t ibang mga salin. Ipinakikita nito ang pangkabuuang salaysay Ng Biblia, heograpiya, at buhay sa panahon ng Biblia. Ang kurso ay nagbibigay ng balangkas ng bawat aklat sa Biblia at nagtuturo ng kakayahan ng paglikha ng balangkas para mapalawak ang mga pangunahing balangkas sa mas detalyadong pag-aaral ng Salita Ng Dios.

Kasama sa mga impormasyon na ipinakita sa bawat aklat ng Biblia ang may akda, kung para kanino isinulat ang aklat, ang layunin ng aklat, ang susing talata, at mga talaan ng mga pangunahing mga tauhan, at ang balangkas ng nilalaman. Ang buhay at prinsipyo sa ministeryo ay nabanggit din sa bawa’t aklat. Ang mga prinsipyong ito ay pangunahing katotohanan na mahalaga sa paglagong Kristiyano at ministeryo na dapat mong hanapin para mailapat sa iyong sariling buhay. Kasama rin sa kursong ito ang mga makatutulong na mga mapa, at talaan ng oras na nagbubuod ng mahalagang katotohanan sa pinaikling paraan.

Ang kurso ay hinati sa dalawang bahagi:

Unang Bahagi: Naglaan ng mga pambungad na gamit sa Biblia at balangkas para sa mga aklat ng Lumang Tipan.

Ikalawang Bahagi: Nagbigay ng mga balangkas para sa mga aklat ng Bagong Tipan.

Ang “ Pagsisiyasat sa Biblia” ay kasamang kurso ng “ Mga Mabibisang Paraan ng Pag-aaral ng Biblia” na nagtuturo ng iba’t ibang paraan ng pag-aaral ng Biblia. Ang dalawang kursong ito ay disenyo para mapalago ang iyong personal na pag-aaral ng Salita Ng Dios.*

____________________

* Dahil ang bawat Harvestime International Institute na kurso ay disenyo na buo, kinakailangan na ulitin ang ilang mga pambungad na gamit mula sa “ Mga Mabibisang Paraan ng Pag-aaral ng Biblia.” Tatlo sa mga pambungad na mga kabanata ay magkatulad sa parehong mga kurso.

MGA LAYUNIN NG KURSO

Pagkatapos pag-aralan ang kursong ito ikaw ay may kakayahang:

· Kilalanin ang pangunahing paghahati ng Biblia.

· Ipaliwanag ang pagkakaiba ng salin, pagsasalin, at “paraphrased” edisyon ng Biblia.

· Ilarawan ang pang-araw-araw na pamumuhay sa panahon ng Biblia.

· Magbuod ng pagkakasunud-sunod ng Biblia.

· Gumawa at magpalawig ng mga balangkas.

· Para sa bawa’t isang aklat ng Biblia sabihin ang mga sumusunod:

May-akda

Para kanino naisulat ang aklat

Kailan ito naisulat

Layunin ng aklat

Susing Talata

Buhay at Prinsipyo sa Ministeryo

· Magpatuloy sa madetalyeng pag-aaral ng Salita Ng Dios pagkatapos ng kursong ito.

UNANG BAHAGI: ANG PAKSA NG PAG-AARAL

UNANG KABANATA

PAGPAPAKILALA SA BIBLIA

MGA LAYUNIN:

Pagkatapos na pagaralan ang kabanatang ito ikaw ay magkakaroon ng kakayahang:

. Isulat ang Susing Talata na memoryado.

. Ibigay ang kahulugan ng salitang “Biblia.”

. Ibigay ang kahulugan ng salitang “Kasulatan.”

. Ipaliwanag ang pinagmulan ng Biblia.

. Tukuyin ang pangunahing mga hangad ng Biblia.

. Tukuyin ang Luma at Bagong Tipan bilang mga pangunahing mga dibisyon ng Biblia.

. Panganlan ang apat na dibisyon ng mga aklat ng Lumang Tipan.

. Panganlan ang apat na dibisyon ng mga aklat ng Bagong Tipan.

. Ipaliwanag ang ibig sabihin ng “pagkakaisa at pagkakaiba-iba” sa Biblia.

. Tukuyin kung sino ang sentro ng kapahayagan ng dalawang mga tipan.

SUSING MGA TALATA:

Ang lahat ng mga kasulatan na kinasihan ng Diyos ay mapapakinabangan din naman sa pagtuturo, sa pagsansala, sa pagsaway, sa ikatututo na nasa katuwiran:

Upang ang tao ng Diyos ay maging sakdal, tinuruang lubos sa lahat ng mga gawang mabuti. (II Timoteo 3:16-17)

PAMBUNGAD

Ipinakikilala sa kabanatang ito ang Biblia na siyang nasulat na Salita ng isang tunay na Diyos. Ang ibig sabihin ng salitang “biblia” ay “mga aklat.” Ang Biblia ay isang bolyum na binubuo ng 66 na mga ibat-ibang mga aklat.

Ang salitang “Kasulatan” ay ginamit din sa pagtukoy sa Salita ng Diyos. Ang salitang ito ay galing sa isang salitang Latin na ang ibig sabihin ay “nasulat.” Kung ang salitang “Kasulatan” ay ginamit na may malaking “K” ang ibig sabihin nito ay banal o sagradong mga isinulat ng isang tunay na Diyos. Ang salitang “Biblia” ay hindi ginamit sa Biblia. Ito ay isang salitang ginamit ng mga tao bilang isang pamagat para sa lahat ng mga Salita ng Diyos.

PINAGMULAN NG BIBLIA

Ang Biblia ang nasulat na Salita ng Diyos. Kaniyang kinasihan ang mga salita ng Biblia at ginamit ang 40 ibat-ibang mga tao upang isulat ang Kaniyang mga Salita. Sumulat ang mga taong ito nang may kabuuang 1500 mga taon. Ang sakdal na pagkakaisa ng mga sumulat na ito ay isang patunay na silang lahat ay ginabayan ng isang may akda. Ang may akdang yaon ay ang Diyos.

Ilan sa mga manunulat ay isinulat ang eksaktong mga sinabi ng Diyos:

Kumuha ka ng isang balumbon, at iyong isulat doon ang lahat na salita na Aking sinalita sa iyo laban sa Israel… (Jeremias 36:2)

Ang ibang mga manunulat ay isinulat ang kanilang mga naranasan o ang mga inihayag ng Diyos sa kanila tungkol sa hinaharap:

Isulat mo nga ang mga bagay na nakita mo, at ang mga bagay ngayon, at ang mga bagay na mangyayari sa darating. (Apocalipsis 1:19)

Lahat ng mga manunulat ay sumulat sa ilalim ng pagkasi ng Diyos ng mga salita ng Kaniyang mensahe para sa atin.

ANG PAKAY NG BIBLIA

Itinala mismo ng Biblia ang pakay nito:

Ang lahat ng mga kasulatan na kinasihan ng Diyos ay mapapakinabangan din naman sa pagtuturo, sa pagsansala, sa pagsaway, sa ikatututo na nasa katuwiran:

Upang ang tao ng Diyos ay maging sakdal, tinuruang lubos sa lahat ng mga gawang mabuti. (II Timoteo 3:16-17)

Ang mga Kasulatan ay dapat gamitin para sa pagtuturo ng doktrina, para sa pagsaway at pagtutuwid ng masama, at pagtuturo ng katuwiran.

MGA PANGUNAHING DIBISYON

Ang Biblia ay nahahati sa dalawang pangunahing dibisyon na tinawag na Lumang Tipan at Bagong Tipan. Ang ibig sabihin ng salitang “tipan” ay “kasunduan.” Ang tipan ay isang pinagkasunduan. Ang Lumang Tipan ay nagtala ng orihinal na tipan o kasunduan ng Diyos sa tao. Ang itinala naman ng Bagong Tipan ay ang kasunduang ginawa ng Diyos sa pamamagitan ng Kaniyang Anak, si Jesu-Cristo.

Ano ang paksa ng dalawang kasunduan na ito? Ang dalawang kasunduang ito ay tungkol sa paano maibabalik ang tao sa wastong kaugnayan sa Diyos. Gumawa ang Diyos ng isang kautusan o batas na ang kasalanan ay maaari lamang mapatawad sa pamamagitan ng pagbububo ng dugo:

…at maliban na sa pagkabuhos ng dugo ay walang kapatawaran. (Hebreo 9:22)

Sa ilalim ng pakikipagkasundo ng Diyos sa Lumang Tipan, ang mga hain ng dugo ng mga hayop ay ginawa ng mga tao upang makamit ang kapatawaran para sa kasalanan. Ito ay sagisag o simbulo ng pagaalay ng dugo ni Jesu-Cristo na ipinagkaloob Niya sa ilalim ng bagong kasunduan sa Diyos. Sa pamamagitan ng pagsilang, buhay, kamatayan, at pagkabuhay na maguli ni Jesus, isang sakdal na hain para sa kasalanan ay ginawa:

Ngunit pagdating ni Cristo na Dakilang Saserdote ng mabubuting bagay na darating, sa pamamagitan ng lalong malaki at lalong sakdal na tabernakulo, na hindi gawa ng mga kamay, samakatuwid baga’y hindi sa paglalang na ito.

At hindi rin naman sa pamamagitan ng dugo ng mga kambing at ng mga bulong baka, kundi sa pamamagitan ng Kaniyang sariling dugo, ay pumasok na minsan magpakailan man sa dakong banal, na kinamtan ang walang hanggang katubusan.

Sapagkat kung ang dugo ng mga kambing at ng mga baka, at ang abo ng dumalagang baka na ibinubudbod sa mga nadungisan, ay makapagiging banal sa ikalilinis ng laman:

Gaano pa kaya ang dugo ni Cristo, na sa pamamagitan ng Espiritu na walang hanggan, ay inihandog ang Kaniyang sarili na walang dungis sa Diyos, ay maglilinis ng inyong budhi sa mga gawang patay upang magsipaglingkod sa Diyos na buhay?

At dahil dito’y Siya ang tagapamagitan ng isang bagong tipan, upang sa pamamagitan ng isang kamatayan na ukol sa ikatutubos ng mga pagsalangsang na nasa ilalim ng unang tipan, ang mga tinawag ay magsitanggap ng pangako na manang walang hanggan. (Hebreo 9:11-15)

Ang dalawang mga tipan ang mga Salita ng Diyos at dapat nating parehong pag-aralan upang maunawaan natin ang mensahe ng Diyos. Ang mga salitang “luma” at “bago” na mga tipan ay ginamit upang bigyan ng pagkakaiba ang pakikipagkasundo ng Diyos sa tao bago at pagkaraan ng kamatayan ni Jesu-Cristo. Hindi natin binabale wala ang Lumang Tipan dahil lamang sa ito ay “luma.”

MGA DAGDAG NA DIBISYON

May dagdag na dibisyon ang Biblia at ito ay ang paghahati sa 66 na mga aklat. Ang Lumang Tipan ay may 39 na mga aklat. Ang Bagong Tipan ay may 27 na mga aklat. Ang bawat aklat ay nahahati sa mga kabanata at mga talata na nilikha ng tao upang maging madali ang paghanap sa mga tiyak na mga bahagi. Magiging napakahirap na hanapin ang isang bahagi kung ang mga aklat ay isang mahabang parapo.

Narito ang isang simpleng larawan na nagpapakita ng paunang mga dibisyon ng Biblia:

ANG BIBLIA

_____________________________

׀ ׀

Lumang Tipan Bagong Tipan

(39 na mga aklat) ( 27 na mga aklat)

ANG PAGKAKAISA NG BIBLIA

Kung ating banggitin ang pagkakaisa ng Biblia, dalawang bagay ang ibig nating sabihin:

UNA: ANG PAGKAKAISA NG BIBLIA SA NILALAMAN:

Bagamat ang Biblia ay naisulat ng maraming mga manunulat sa loob ng maraming mga taon, walang anomang pagsasalungatan. Hindi sinalungat ng isang may akda ang sinoman sa ibang mga may akda.

Kabilang sa Biblia ang pagtalakay sa daang-daang mga maaaring kontrobersyal na mga paksa. (Ang ibig sabihin ng kontrobersyal ay lilikha ng ibat-ibang mga panukala kung mabanggit). Gayon man ang mga manunulat ng Biblia ay nangusap tungkol sa mga paksang ito na may pagkakaisa mula sa unang aklat ng Genesis hanggang sa huling aklat ng Apocalipsis. Nangyari lamang ito sapagkat ang totoo ay iisa lamang ang may akda: Ang Diyos. Itinala lamang ng mga manunulat ang mensahe sa ilalim ng Kaniyang pangunguna at pagkasi. Dahil dito, ang nilalaman ng Biblia ay may pagkakaisa.

PANGALAWA: ANG PAGKAKAISA NG BIBLIA SA PAKSA:

Ang akala ng iba, ang Biblia ay 66 na mga magkakaibang mga aklat na may ibat-ibang paksa na pinagsama-sama. Hindi nila alam na ang Biblia ay pinagkaisa ng isang pangunahing paksa. Mula sa simula hanggang sa katapusan, inihayag ng Biblia ang tanging layunin o pakay ng Diyos na ang buod ay ibinigay sa aklat ng Efeso:

Na ipinakikilala Niya sa atin ang hiwaga ng Kaniyang kalooban, ayon sa Kaniyang minagaling na ipinasya Niya sa Kaniya rin.

Sa pagiging katiwala sa kaganapan ng mga panahon, upang tipunin ang lahat ng mga bagay kay Cristo, ang mga bagay na nangasa sangkalangitan, at ang mga bagay na nangasa ibabaw ng lupa; sa Kaniya, sinasabi Ko.

Tayo rin naman sa Kaniya ay ginawang mana, na itinalaga na Niya tayo nang una pa ayon sa pasiya niyaong gumagawa ng lahat ng mga bagay ayon sa pasiya ng Kaniyang kalooban. (Efeso 1:9-11)

Inihayag ng Biblia ang hiwaga ng plano ng Diyos na siyang paksa na nagdudulot ng pagkakaisa sa Biblia. Ito ang kapahayagan na si Jesu-Cristo ang Tagapagligtas ng makasalanang sangkatauhan. Ipinaliwanag ni Jesus kung paanong ang Lumang Tipan ay naka-sentro sa Kaniya.

At sinabi Niya sa kanila, Ito ang Aking mga salitang sinabi Ko sa inyo, nang Ako’y sumasa inyo pa, na kinakailangang matupad ang lahat ng mga bagay na nangasusulat tungkol sa Akin sa kautusan ni Moises, at sa mga propeta, at sa mga awit. (Lucas 24: 44)

Sa ganitong pagpapakilala, nagpatuloy si Jesus at …

…binuksan Niya ang kanilang mga pagiisip, upang mapagunawa nila ang mga kasulatan. (Lucas 24:45)

Ano ang susi na ibinigay ni Jesus upang maunawaan nila ang mga Kasulatan? Ang katotohanan na ang pangunahing paksa nito ay nakatuon sa Kaniya:

…Ganyan ang pagkasulat, na kinakailangang maghirap ang Cristo, at magbangong muli sa mga patay sa ikatlong araw;

At ipangaral sa Kaniyang pangalan ang pagsisisi at pagpapatawad ng mga kasalanan sa lahat ng mga bansa, magbuhat sa Jerusalem. Kayo’y mga saksi ng mga bagay na ito. (Lucas 24:46-48)

Ang isinaysay ng Luma at Bagong Tipan ay ang kasaysayan ni Jesus. Inihanda tayo ng Lumang Tipan para sa mga pangyayari at isinaysay naman ng Bagong Tipan kung paano ang mga ito ay nangyari. Ito ay tumatali sa Biblia sa ilalim ng iisang pangunahing paksa. Ang mga tao sa Lumang Tipan na nag-antabay sa pagdating ni Jesus ay mga naligtas sa kanilang mga kasalanan sa pamamagitan ng pananampalataya sa pangako ng Diyos. Ang sinomang lumingon sa katuparan nito kay Jesu-Cristo ay naligtas din sa gayong paraan: Sa pamamagitan ng pananampalataya sa nangyari tulad ng ipinangako ng Diyos.

PAGKAKAIBA-IBA SA BIBLIA

Kung ating banggitin ang mga “pagkakaiba” ng Biblia, ang ibig sabihin natin na ang Biblia ay may ibat-ibang mga paraan ng pagpapakita ng pakikitungo ng Diyos sa mga tao at ang ibat-iba namang mga naging pagtugon ng mga tao sa Kaniya.

Isinulat ang Biblia na naghahayag ng ibat-ibang mga damdamin. May ilang bahagi na naghayag ng kagalakan samantalang ang iba naman ay kalungkutan. Kabilang sa Biblia ang ibat-ibang uri ng mga sulatin. Mayroon itong kasaysayan, tula, hula, mga sulat, pakikipagsapalaran, mga talinhaga, mga himala, at mga kasaysayan ng pagibig. Dahil sa sari-saring mga sulating ito, ang Biblia ay hinati pa sa mga pangunahing grupo ng mga aklat.

MGA DIBISYON NG LUMANG TIPAN

Ang mga aklat ng Lumang Tipan ay hinati sa apat na pangunahing mga dibisyon: Kautusan, kasaysayan, panulaan at hula.

ANG MGA AKLAT NG KAUTUSAN:

May limang mga aklat ng kautusan. Ang pangalan ng mga aklat na ito ay:

Genesis

Exodo

Levitico

Mga Bilang

Deuteronomio

Ang mga aklat na ito ay tala ng paglalang ng Diyos sa tao at sa daigdig at ang unang kasaysayan ng tao. Kanilang sinabi kung paanong itinindig ng Diyos ang bansang Israel bilang isang bayan na sa pamamagitan nito ay Kaniyang maihahayag ang Kaniyang sarili sa mga bansa ng sanglibutan.

Itinala ng mga aklat na ito ang mga kautusan o batas ng Diyos. Ang higit na kilalang bahagi ay ang Sampung Utos (Exodo 20:3-17), ang pinakadakila sa lahat ng mga utos (Deuteronomio 6:5), at ang ikalawang pinakadakilang utos (Levitico 19:18). Buksan mo ang iyong Biblia at hanapin mo ang mga aklat ng Kautusan sa Lumang Tipan. Hanapin mo ang tatlong mga talata na binanggit sa naunang parapo at basahin mo ang mga ito. Ito ang mga halimbawa ng mga kautusan ng Diyos na naitala sa mga aklat na ito.

ANG MGA AKLAT NG KASAYSAYAN:

May 12 mga aklat ng kasaysayan sa Lumang Tipan. Ang mga pangalan ng mga aklat ng kasaysayan ay:

Josue

Mga Hukom

Ruth

I at II Samuel

I at II Mga Hari

I at II Mga Cronica

Ezra

Nehemias

Esther

Hanapin mo ang mga aklat na ito sa iyong Biblia. Ang mga ito ay makikita pagkaraan ng mga aklat ng kautusan. Ang mga aklat ng kasaysayan ay sumasaklaw sa isang libong-taong kasaysayan ng bayan ng Diyos, ang Israel. Hindi naman naitala ang bawat nangyari, kundi ang mga pangunahing mga pangyayari at ipinakita ang mga bunga ng pagsunod at pagwawalang bahala sa mga kautusan ng Diyos.

ANG MGA AKLAT NG PANULAAN:

May limang mga aklat ng panulaan. Ang mga pangalan ng mga aklat ng panulaan ay:

Job

Mga Awit

Kawikaan

Eclesiastes

Ang Awit ng mga Awit

Ang mga aklat na ito ang naging aklat o imnaryo ng pagsamba ng bayan ng Diyos, ang Israel.
Ginagamit pa rin ito ng mga mananampalataya ngayon sa pagsamba. Tingnan ang Awit 23 at basahin ito. Ito ay isang halimbawa ng magandang tula ng pagsamba na napapaloob sa mga aklat na ito.

ANG MGA AKLAT NG HULA:

Ang mga aklat ng hula ng Lumang Tipan ay nahahati sa dalawang grupo na kung tawagin ay mga aklat na Mayorya at mga aklat na Minorya. Hindi ang ibig sabihin na ang mga aklat na Mayorya ay higit na mahalaga kaysa mga aklat na Minorya. Ginamit lamang ang mga pamagat na ito sapagkat higit na mahaba ang mga aklat ng Mayrorya kaysa sa Minorya. May 17 mga aklat ng hula sa Lumang Tipan. Ang mga pangalan ng mga aklat ng hula ay:

Mga Mayoryang Propeta:

Isaias

Jeremias

Mga Panaghoy

Ezekiel

Daniel

Mga Minoryang Propeta:

Oseas Nahum

Joel Habacuc

Amos Zefanias

Obadias Hagai

Jonas Zacarias

Mikas Malakias

Ang mga aklat na ito ay mga mensahe ng hula mula sa Diyos para sa Kaniyang bayan tungkol sa mga pangyayari sa hinaharap. Marami sa mga hulang ito ay natupad na, subalit ang iba ay matutupad pa lamang sa hinaharap. Hanapin ang mga aklat na ito sa iyong Biblia. Ito ang mga huling mga aklat sa Lumang Tipan.

ANG MGA DIBISYON NG BAGONG TIPAN

Ang Bagong Tipan ay hinati rin sa apat na mga bahagi: Mga Ebanghelyo, Kasaysayan, Mga Sulat, at Hula.

ANG MGA EBANGHELYO:

May apat na mga aklat sa Ebanghelyo. Ang mga pangalan ng mga aklat na ito ay:

Mateo Marcos Lucas Juan

Isinaysay ng mga aklat na ito ang buhay, kamatayan, at pagkabuhay na maguli ni Jesus. Ang kanilang layunin ay akayin ka sa pagsampalataya na Siya ang Cristo, ang Anak ng Diyos. Hanapin ang Ebanghelyo sa iyong Biblia at basahin ang Juan 20: 31 na bumabanggit ng layunin.

ANG AKLAT NG KASAYSAYAN:

May isang aklat ng kasaysayan sa Bagong Tipan, ang aklat ng Mga Gawa. Sinasabi ng aklat na ito kung paano nagsimula ang iglesia at kung paano tinupad ang utos ni Cristo na palaganapin ang Ebanghelyo sa buong sanglibutan. Hanapin ang aklat na ito sa iyong Biblia.

MGA SULAT:

May 21 mga sulat sa Bagong Tipan. Ang mga pangalan ng mga aklat na ito ay:

Mga Taga Roma Tito

I at II Corinto Filemon

Galacia Hebreo

Efeso Santiago

Filipos I at II Pedro

Colosas I,II,at III Juan

I at II Tesalonica Judas

I at II Timoteo

Ang mga sulat ay para sa mga mananampalataya. Ang kanilang layunin ay gabayan sila sa kanilang pamumuhay at tulungan sila na magawa ang mga iniutos ni Jesus. Ang Roma 12 ay isang mabuting halimbawa ng kanilang mga katuruan. Hanapin ang kabanatang ito sa iyong Biblia at basahin ito.

HULA:

Ang Apocalipsis ang nagiisang aklat ng hula sa Bagong Tipan. Ito ang nagsasaad ng huling tagumpay ni Jesus at ng Kaniyang bayan. Ang layunin nito ay palakasin ang iyong kalooban upang magpatuloy kang mamuhay bilang isang Cristiano hanggang sa wakas ng panahon. Ibinigay ang buod ng mensahe nito sa Apocalipsis 2:10.

PANSARILING PAGSUSULIT

1. Isulat ang Susing mga Talata na memoryado:

2. Ano ang ibig sabihin ng salitang “Biblia”? ________________________________________

3. Ano ang ibig sabihin ng salitang “Kasulatan”? ______________________________________

4. Ano ang dalawang pangunahing mga dibisyon ng Biblia?

________________________________ ________________________________________

5. Ilang lahat ang mga aklat ng Biblia?________________________________________

6. Panganlan ang apat na pangunahing mga dibisyon ng mga aklat ng Lumang Tipan:

_________________________________ ___________________________________

7. Panganlan ang apat na pangunahing mga dibisyon ng mga aklat ng Bagong Tipan:

_________________________________ ___________________________________

8. Ano ang ibig sabihin ng salitang “tipan”?

9. Ano ang apat na pangunahing mga pakay ng Biblia? Magbigay ng reperensya sa Biblia upang patunayan ang iyong sagot.

10. Ano ang ibig sabihin ng “pagkakaisa ng Biblia”?

11. Ano ang ibig sabihin ng “pagkakaiba-iba ng Biblia”?

12. Basahin ang bawat pangungusap. Kung ang pangungusap ay TAMA ilagay ang letrang T sa puwang sa harapan nito. Kung ang pangungusap ay MALI ilagay ang letrang M sa puwang sa harapan nito.

a. ______ Ang Biblia ang nasulat na Salita ng Diyos.

b. ______ Bagamat ang Diyos ang may akda ng Biblia, ginamit Niya ang mga tao upang isulat ang Kaniyang mga salita.

c. ______Sapagkat marami ang mga manunulat sa loob ng maraming mga taon, kaya napapaloob sa Biblia ang maraming mga salungatan.

d. ______Walang nagiisang paksa ang Biblia. Pinagsama-sama lamang ang mga aklat na may ibat-ibang mga paksa.

e. ______ Ang mga Mayoryang Propeta ay higit na mahalaga kaysa mga Minoryang Propeta.

13. Sino ang sentro ng kapahayagan ng dalawang mga tipan? Magbigay ng reperensya sa Biblia upang patunayan ang iyong sagot._____________Reperensya____________________________

(Ang mga sagot sa pagsusulit ay nasa katapusan ng huling kabanata ng manwal na ito.)

PARA SA DAGDAG NA PAG-AARAL

Sanayin ang inyong sarili sa paghanap ng mga aklat ng Lumang Tipan at Bagong Tipan. May mga Bibliang Tagalog na may “thumb index” na ang ibig sabihin ay kahit nakasara ang Biblia maaari mong makita kung saan ang mga aklat na dapat mong buksan. May dagdag na halaga ang mga Bibliang Tagalog na may ganitong tulong. Kung wala kayong mabiling ganito, maaari kayong gumawa ng mga bookmarks na nagpapakita ng mga dibisyon ng Luma at Bagong Tipan.

IKALAWANG KABANATA

ANG MGA AKLAT NG BIBLIA

MGA LAYUNIN:

Pagkatapos na pagaralan ang kabanatang ito ikaw ay magkakaroon ng kakayahang:

. Isulat ang Susing Talata na memoryado.

. Tukuyin ang bilang ng mga aklat sa Lumang Tipan.

. Tukuyin ang bilang ng mga aklat sa Bagong Tipan.

. Ipaliwanag kung bakit mahalaga na magkaroon ng maayos at nakahanay na plano ng pagbasa ng Biblia.

. Maglista ng apat na mga mungkahi para sa matagumpay na pagbabasa ng Biblia.

SUSING TALATA:

Dumating nawa sa harap Mo ang aking daing, Oh Panginoon: Bigyan Mo ako ng unawa ayon sa Iyong salita. (Awit 119:169)

PAMBUNGAD

Sa nakaraang kabanata, natutuhan mo na ang Biblia ang nasulat na Salita ng Diyos. Natutuhan mo na ito ay nahahati sa dalawang pangunahing dibisyon na tinawag na Lumang Tipan at Bagong Tipan. Natutuhan mo ang apat na mga dibisyon ng mga aklat ng Lumang Tipan:

Kautusan

Kasaysayan

Panulaan

Hula

Natutuhan mo rin ang apat na dibisyon ng mga aklat ng Bagong Tipan:

Mga Ebanghelyo

Kasaysayan

Mga Sulat

Hula

Ang sumusunod na tsart ang nagbibigay buod sa mga natutuhan mo tungkol sa Biblia:

ANG BIBLIA

NASULAT NA SALITA NG DIYOS

66 NA MGA AKLAT

_______________________________

׀ ׀

MGA DIBISYON NG LUMANG TIPAN MGA DIBISYON NG BAGONG TIPAN

Kautusan Mga Ebanghelyo

Kasaysayan Kasaysayan

Panulaan Mga Sulat

Hula Hula

Napapaloob sa kabanatang ito ang buod na bawat isa sa 66 na mga aklat ng Biblia na bumubuo ng pangunahing mga dibisyon ng Luma at Bagong mga Tipan. Nagbibigay ito ng pambungad sa mga nilalaman ng dalawang mga tipan. Apat na mga mungkahi para sa matagumpay na pagbabasa ng Biblia ang ibinigay at ikaw ang mamimili ng maayos na hanay at plano upang simulan ang pagbabasa ng Salita ng Diyos.

MGA AKLAT NG LUMANG TIPAN

(39 na mga Aklat)

MGA AKLAT NG KAUTUSAN:

Genesis: Itinala ang mga pasimula ng sangsinukob, tao, ng Sabbath, pagaasawa, kasalanan, paghahain, mga bansa, at pamahalaan at mga susing lalake ng Diyos tulad ni Abraham, Isaac, Jacob, at Jose.

Exodo: Idinitalye kung paano naging isang bansa ang Israel na ang tagapanguna ay si Moises. Napalaya sa pagka-alipin sa Egipto ang Israel at naglakbay tungong Bundok ng Sinai kung saan ang kautusan ng Diyos ay ipinagkaloob.

Levitico: Ang aklat na ito ay naging isang manwal ng pagsamba para sa Israel. Ito ay nagkaloob ng mga tagubilin sa mga pinuno ng relihiyon at nagpapaliwanag kung paanong ang isang makasalanang bayan ay maaaring lumapit sa isang matuwid na Diyos. Naugnay din ito sa pagparito ni Jesu-Cristo bilang Kordero ng Diyos na nagaalis ng kasalanan ng sanglibutan.

Bilang: Itinala ang paglalakbay ng Israel sa ilang sa loob ng 40 taon na naging bunga ng pagsuway sa Diyos. Ang pamagat ng aklat ay galing sa dalawang beses na paggawa ng censo o pagbibilang sa lahat ng mga tao sa mahabang paglalakbay.

Deuteronomio: Itinala ang mga huling araw ng buhay ni Moises at pinagbalikan ang mga kautusang ibinigay sa Exodo at Levitico.

MGA AKLAT NG KASAYSAYAN:

Josue: Idinitalye kung paanong si Josue, ang humalili kay Moises, ay pinagunahan ang Israel na makapasok sa Lupang Pangako ng Canaan. Itinala nito ang mga pagsalakay militar at ang mga paghahati-hati ng lupain sa mga tao.

Mga Hukom: Tumalikod ang Israel sa Diyos pagkamatay ni Josue. Ang aklat na ito ang nagtala ng malungkot na kasaysayan ng kanilang paulit-ulit na mga kasalanan at ang mga hukom na itinindig ng Diyos upang iligtas sila mula sa kanilang mga kaaway.

Ruth: Ang kasaysayan ni Ruth, isang babae ng bansang Hentil ng Moab, na piniling maglingkod sa Diyos ng Israel. Isa siya sa naging kanunu-nunuan ni David.

I Samuel: Nakasentro ang aklat na ito sa tatlong tauhan: Si Samuel na naging huling hukom ng Israel; Saul, unang hari ng Israel; at si David na humalili kay Saul bilang hari.

II Samuel: Ang maluwalhating 40 taong paghahari ni David sa Israel.

I Mga Hari: Ang mga paksa ng aklat na ito ay ang paghahari ni Salomon at ang mga hari ng nahating kaharian hanggang sa paghahari ni Achab sa hilaga at ni Jehosaphat sa timog.

II Mga Hari: Ang pagbagsak ng Israel at Juda ay inalala sa aklat na ito. Ang bayan ng Diyos ay lalong nabaon sa kasalanan.

I Cronica: Ang paghahari ni David at ang paghahanda sa pagtatayo ng templo ay nakatala rito. Ang panahon sa aklat na ito ay tulad ng sa II Samuel.

II Cronica: Ipinagpatuloy ng aklat na ito ang kasaysayan ng Israel hanggang sa paghahari ni Salomon na nakatuon sa kaharian sa timog. Ito ay nagsara sa utos ni Ciro na pinayagang makabalik ang mga tao mula sa Babilonia tungo sa Jerusalem.

Ezra: Idinitalye ang pagbabalik ng mga Judio mula sa pagkabihag sa Babilonia.

Nehemias: Binalik-alaala ng aklat na ito ay muling pagtatayo ng mga pader ng Jerusalem sa ilalim ng pangunguna ni Nehemias. Ang proyekto ay sinimulan pagkaraan ng mga 14 na taon matapos makabalik ang mga tao sa pangunguna ni Ezra.

Esther: Ang paksa ng aklat na ito ay ang pagkaligtas ng mga Judio sa pamamagitan ni Esther at ni Mardocheo.

MGA AKLAT NG PANULAAN:

Job: Ang aklat na ito ay kasaysayan ni Job, isang lalaking nabuhay sa panahon ni Abraham. Ang paksa ay tungkol sa tanong na bakit ang mga taong matuwid ay nagdurusa.

Mga Awit: Ang aklat ng panalangin at pagpupuri ng Biblia.

Kawikaan: Makalangit na kaalaman para sa pangaraw-araw na mga problema sa buhay ng tao.

Eclesiastes: Ang pagtalakay sa kahangalan ng buhay na hiwalay sa Diyos.

Awit Ng Mga Awit: Ang pagiibigan ni Salomon at ng kaniyang asawang babaeng Sulamita. Ang kasaysayan ay kumakatawan sa pagibig ng Diyos para sa Israel at ni Cristo para sa iglesia.

MGA AKLAT NG HULA:

Ang ilan sa mga aklat na ito ay nasulat sa panahong ang bansang Israel ay nahati sa dalawang magkaibang kaharian: Israel at Juda.

Isaias: Nagbabala ng darating na kahatulan laban sa Juda dahil sa kanilang kasalanan laban sa Diyos.

Jeremias: Nasulat sa bandang hulihan ng pagbagsak ng Juda. Sinabi ang tungkol sa darating na kahatulan at inudyukan na sumuko kay Nebuchadnezzar.

Mga Panaghoy: Ang panaghoy ni Jeremias (kapahayagan ng kalungkutan) dahil sa pagwasak ng Babilonia sa Jerusalem.

Ezekiel: Nagbabala una sa malapit nang pagbagsak ng Jerusalem at hinulaan din ang darating na pagpapanumbalik nito.

Daniel: Ang propetang si Daniel ay nabihag sa unang pagsalakay sa Juda at dinala sa Babilonia. Nagbibigay ang aklat na ito ng mga katuruan tungkol sa kasaysayan at sa mga hula na mahalaga sa pagkaunawa sa mga hula ng Biblia.

Oseas: Ang paksa ng aklat na ito ay kawalan ng katapatan ng Israel, ang parusa sa kanila, at ang pagbabalik ng Diyos.

Joel: Sinabi ang mga salot na anino ng mga darating na paghatol.

Amos: Sa panahon ng kasaganaang materyal subalit kabulukang moral, nagbabala si Amos sa Israel at mga nakapaligid na mga bayan sa darating na kahatulan ng Diyos sa kanilang kasalanan.

Obadias: Ang hatol ng Diyos sa Edom, isang masamang bansa na nasa timog ng Dagat na Patay.

Jonas: Ang kasaysayan ng propetang si Jonas na nangaral ng pagsisisi sa Nineve, kapitolyo ng emperyo ng Asiria. Naghayag ang aklat ng pagibig ng Diyos at plano ng pagsisisi para sa mga Hentil.

Mikas: Isa pang hula laban sa mga kasalanan ng Israel. Sinabi ang dakong sisilangan ni Jesus 700 taon bago ito nangyari.

Nahum: Binanggit ang parating na pagkawasak ng Nineve na nalampasan sa nakaraang 150 taon dahil sa pangangaral ni Jonas.

Habacuc: Inihayag ang plano ng Diyos na parusahan ang isang makasalanang bansa sa pamamagitan ng isang mas masamang bansa. Nagturo na ang “ganap ay mabubuhay sa pananampalataya.”

Zefanias: Hatol at pagbabalik ng Juda.

Hagai: Inudyukan ang mga Judio na itayong muli ang templo pagkaraan ng 15 taong pagpapaliban dahil sa paglaban ng kaaway.

Zacarias: Dagdag na pagudyok na tapusin ang templo at sariwain ang esprituwal na pagkakatalaga. Hinulaan ang una at ikalawang pagparito ni Cristo.

Malakias: Nagbabala laban sa kababawang espirituwal at hinulaan ang pagdating ni Juan Bautista at ni Jesus.

MGA AKLAT NG BAGONG TIPAN

(27 na mga Aklat)

Ang apat na mga aklat na kilala bilang Ebanghelyo ay nagtatala ng kapanganakan, buhay, ministeryo, mga katuruan, kamatayan at pagkabuhay na maguli ni Jesu-Cristo. Ang paraan ng bawat aklat ay nagkakaiba:

ANG MGA EBANGHELYO:

Mateo: Si Jesus bilang Hari ang binibigyang diin ng aklat na ito na nakatuon lalo na sa mga Judio.

Marcos: Si Jesu-Cristo bilang Alipin ng Diyos ang binibigyan diin naman dito at nakatuon lalo na sa mga Romano.

Lucas: Ipinakilala si Jesu-Cristo bilang “Anak ng Tao,” ang taong sakdal at Tagapagligtas ng mga taong hindi sakdal.

Juan: Ipinakilala si Jesus sa Kaniyang kalagayan bilang Anak ng Diyos.

AKLAT NG KASAYSAYAN:

Mga Gawa: Ang nagiisang aklat ng kasayasayan sa Bagong Tipan na nagtala ng unang paglago ng Cristianismo mula sa panahong si Jesus ay nagbalik sa langit hanggang sa pagkabilanggo ni Pablo sa Roma. Mga 33 mga taon ang saklaw ng aklat na ito at nagbigay diin sa gawa ng Espiritu Santo.

MGA SULAT:

Mga Taga Roma: Isang paghaharap ng Ebanghelyo na nagbibigay halaga sa kaligtasan sa pamamagitan lamang ng pananampalataya.

I Corinto: Nasulat upang ituwid ang mga kamalian sa paguugali ng mga Cristiano sa iglesia lokal.

II Corinto: Nagsalita tungkol sa tunay na ministeryo ng Ebanghelyo, pagiging katiwala, at ang karapatan ni Pablo sa pagiging apostol.

Galacia: Tinalakay ang kamalian ng paghahalo ng pananampalataya sa kautusan. Ang paksa ay pagaaring ganap sa pamamagitan ng pananampalataya lamang.

Efeso: Pinasisigla ang mga mananampalataya tungkol sa kanilang posisyon kay Cristo.

Filipos: Binibigyang diin ang kagalakan ng pagkakaisang Cristiano.

Colosas: Hinarap ang kamalian ng “Gnostisismo” isang maling katuruan na itinatatwa na si Jesus ay tunay na Anak ng Diyos at Anak ng Tao. Binigyan diin din ng aklat na si Jesus ang ulo ng Iglesia.

I Tesalonica: Payo sa pamumuhay Cristiano at diin sa pagbabalik ni Jesus.

II Tesalonica: Dagdag na tagubilin sa pagbabalik ng Panginoon at paanong ang kaalaman na ito ay magkabisa sa pang-araw-araw na buhay.

I Timoeto: Binigyang halaga ang wastong doktrina, maayos na pamamalakad ng iglesia, at mga prinsipyo na gagabay sa iglesia sa mga taong darating.

II Timoteo: Inilarawan ang tunay na alipin ni Jesu-Cristo. Nagbabala rin ito tungkol sa panlalamig sa pananampalataya na nagsimula na. Iniharap nito ang Salita ng Diyos bilang lunas sa pagtutuwid ng mga kamalian.

Tito: Sulat ni Pablo sa isang batang ministro na nagngangalang Tito na naglilingkod sa isla ng Crete. Binigyang halaga ang doktrina at banal na pamumuhay.

Filemon: Ang pamamagitan ni Pablo para sa isang naglayas na alipin ng isang mayamang Cristiano sa Colosas. Naglalarawan ng pamamagitan ni Jesus para sa mga mananampalataya na dati ay alipin ng kasalanan.

Hebreo: Ipinaliliwanag ang kahigtan ng Cristianismo sa Judaismo. Iniharap si Jesus bilang Dakilang Saserdote at ang tagapamagitan sa Diyos at sa tao.

Santiago: Itinuturo na ang tunay na pananampalataya ay pinatutunayan sa pamamagitan ng mga gawa, bagamat ang kaligtasan ay sa pamamagitan ng pananampalataya lamang.

I Pedro: Isang sulat ng pangpasigla at pang-aliw sa mga mananampalataya, lalo na yaong mga nagdurusa dahil sa mga pagsalakay na espirituwal mula sa labas ng iglesia galing sa mga hindi mananampalataya.

II Pedro: Isang babala laban sa mga pagsalakay na espirituwal mula sa loob. Halimbawa, mga bulaang propeta na nakapasok na sa Iglesia.

I Juan: Nilabanan ang Gnostisismo na nagtatatwa na si Jesus ay Anak ng Diyos at anak ng Tao. Binigyang diin ng aklat ang pakikibahagi at pagibig sa mga mananampalataya at tiniyak sa mga tunay na mananampalataya ang buhay na walang hanggan.

II Juan: Nagbabala laban sa anomang pakikikompromiso sa maling doktrina at nagbigay diin na ang katotohanan ay dapat mabantayan na may pagibig.

III Juan: Nagbabala na kasalanan ang tumanggi sa pakikisama sa mga tunay na mananampalataya.

Judas: Isa pang babala laban sa panlalamig at maling doktrina. Ang paksa ay katulad ng sa II Pedro.

AKLAT NG HULA:

Apocalipsis: Ang aklat na ito ng hula ay nagsasaad ng mga huling pangyayari sa kasaysayan ng sanglibutan. Binanggit nito ang mga bagay na nakaraan, mga kasalukuyan, at ang mga magaganap pa sa hinaharap na plano ng Diyos (Apocalipsis 4:22).

MATAGUMPAY NA PAGBABASA NG BIBLIA

Marami kang matututuhan sa kursong ito kung paanong maunawaan at mabigyang kahulugan ang Biblia. Matututuhan mo rin ang mga mapanglikhang mga pamamaraan ng pag-aaral ng Biblia. Ngunit ang unang hakbang sa pagkaunawa ng Biblia ay basahin muna ito. Upang tulungan kang magbasa ng Salita ng Diyos, nagbalangkas kami ng ilang ibat-ibang mga plano ng pagbabasa. Kabilang dito ang isang plano para doon sa mga nagsisimula pa lamang ng kanilang pag-aaral at gayon din para doon sa mga nakalampas na rito sa pag-aaral ng Biblia. Una, narito ang mga mungkahi para sa matagumpay na pagbabasa ng Biblia:

1. MAGBASA ARAW-ARAW:

Kundi ang kaniyang kasayahan ay nasa kautusan ng Panginoon; At sa kautusan Niya nagbubulaybulay siya araw at gabi. (Awit 1:2)

Nilalang ng Diyos ang iyong katawan kaya kailangan mo ng pagkain upang manatili ang kalusugan. Sa gayon ding paraan, ang iyong espiritu ay dapat pakanin araw-araw ng Salita ng Diyos upang ikaw ay maging malusog sa espiritu.

…Nasusulat, hindi sa tinapay lamang mabubuhay ang tao. (Lucas 4:4)

2. MAGBASA NA MAY KAAYUSAN:

Simulan mong basahin ang mga “gatas” ng Salita ng Diyos. Ito ang mga simpleng katotohanan ng Salita ng Diyos:

Gaya ng mga sanggol na bagong panganak ay nasain ninyo ang gatas na walang daya na ukol sa espiritu, upang sa pamamagitan nito’y magsilago kayo sa ikaliligtas.

(I Pedro 2:2)

Hindi magtatagal at ikaw ay lalago sa iyong buhay espirituwal at makakakain ka na ng “karne” ng Salita ng Diyos. Ang ibig sabihin nito ay maiintindihan mo na ang higit na mahihirap na mga katuruan ng Biblia:

Sapagkat bawat tumatanggap ng gatas ay walang karanasan sa salita ng katuwiran; sapagkat siya’y isang sanggol.

Ngunit ang pagkaing matigas ay sa mga may gulang, sa makatuwid ay doon sa mga sa pamamagitan ng pamimihasa ay nangasanay ang kanilang pakiramdam, upang makilala ang mabuti at ang masama. (Hebreo 5:13-14)

Kinandili ko kayo ng gatas, at hindi ng lamang-kati; sapagkat kayo’y wala pang kaya noon… (I Corinto 3:2)

3. MAGBASA NA MAY PANALANGIN:

Sapagkat inilagak ni Ezra ang kaniyang puso na hanapin ang kautusan ng Panginoon… (Ezra 7:10)

Bago ka magsimulang magbasa, manalangin ka sa Diyos at hingin mo sa Kaniya na tulungan kang maunawaan ang Kaniyang mensahe na ibinigay Niya sa pamamagitan ng nasulat Niyang Salita. Ang panalangin ay maging tulad ng panalangin ng Salmista David:

Idilat Mo ang aking mga mata upang ako’y makakita ng kagilagilalas na mga bagay sa Iyong kautusan. (Awit 119:18)

4. MAGBASA NA MAY MAAYOS NA HANAY:

May mga tao na hindi maunawaan ang Salita ng Diyos sapagkat wala silang maayos na hanay na plano ng pagbabasa. Babasa ng isang kabanata rito isang kabanata roon at nabibigong pagbuklurin ang mga ito. Ito ay tulad ng pagbasa na isang pahina dito at isang pahina doon ng isang libro ng medisina at pagkatapos ay manggagamot ka na. Sinabi ng Biblia sa atin na ating “saliksikin ang mga Kasulatan” (Juan 5:39). Ang ibig sabihin ay pag-aralang mabuti. Ang Biblia ay isang aklat na tulad ng ginagamit sa paaralan. Dapat mong basahin sa isang maayos na paraan upang maunawaan mo ang nilalaman nito. Pumili ng isa sa mga skedyul ng pagbasa at simulan mong basahin ang iyong Biblia araw-araw.

PARA SA MGA NAGSISIMULA

Kung hindi mo pa dating nabasa ang Biblia, magsimula ka sa aklat ni Juan sa Bagong Tipan. Ang aklat na ito ay isinulat ng isa sa mga alagad ni Jesu-Cristo na nagngangalang Juan. Isinulat niya ang kasaysayan ni Jesus sa isang simpleng paraan na madaling maunawaan.

Bumasa ng isang kabanata sa Juan kada araw sa hanay na makikita sa iyong Biblia. Gamitin mo ang mga sumusunod na tsart upang markahan ng ( √ ) ang kada kabanatang iyong nabasa na.

Ang Ebanghelyo Ni Juan:

______1 _______5 ________9 ________13 _________17

______2 _______6 _______10 ________14 _________18

______3 _______7 _______11 ________15 _________19

______4 _______8 _______12 ________16 _________20

ISANG MAIKLING PAGTATAKDA O SKEDYUL

Ang maikling skedyul ng pagbabasa ng Biblia ay inayos upang magbigay ng paunang kaalaman sa Biblia sa pamamagitan ng mga piling bahagi ng Kasulatan. Basahin ang mga bahagi ayon sa hanay ng pagkakalista ng mga ito. Gamitin ang tsart upang markahan ng ( √ ) ang kada bahagi na natapos nang basahin.

ANG BAGONG TIPAN:

______Juan _______ I Tesalonica _______Efeso

______Marcos _______I Corinto _______II Timoteo

______Lucas _______Roma _______I Pedro

______Gawa _______Filemon _______I Juan

______Roma _______Filipos _______Apocalipsis 1-5; 19:6-22:21

ANG LUMANG TIPAN:

_____Genesis _______Amos

_____Exodo 1-20 _______Isaias 1-12

_____Bilang 10:11-21:35 _______Jeremias 1-25; 33-39

_____Deuteronomio 1-11 _______Ruth

_____Josue 1-12; 22-24 _______Jonas

_____Mga Hukom 1-3 _______Awit 1-23

_____I Samuel 1-3, 9-10, 13, 15-18, 31 _______Job 1-14, 38-42

_____II Samuel 1 _______Kawikaan 1-9

_____I Mga Hari 1-11 _______Daniel 1-6

_____Nehemias

ANG MAS MAHABANG PAGTATAKDA O SKEDYUL

Ang planong ito ng pagbabasa ay sumasaklaw sa Biblia nang higit na malalim kaysa sa Maikling Skedyul, ngunit hindi nito nasasakop ang buong Biblia.

BAGONG TIPAN:

____ Marcos _____Filipos

____Mateo _____Efeso

____Juan _____II Timoteo

____Lucas _____Tito

____Gawa _____I Timoteo

____I Tesalonica _____I Pedro

____II Tesalonica _____Hebreo

____I Corinto _____Santiago

____II Corinto _____I Juan

____Galacia _____II Juan

____Roma _____III Juan

____Filemon _____Judas

____Colosas _____II Pedro

_____Apocalipsis 1-5 at 19:6-22:21

LUMANG TIPAN:

_____Genesis ______Jeremias 1-25 at 30-33

_____Exodo 1-24 ______Nahum

_____Levitico 1-6:7 ______Habacuc

_____Bilang 10:11-21:35 ______Ezekiel 1-24 at 33-39

_____Deuteronomio 1-11 at 27-34 ______Obadias

_____Josue 1-12 at 22-24 ______Mga Panaghoy

_____Mga Hukom 1-16 ______Isaias 40-66

_____I Samuel ______Zacarias 1-8

____II Samuel ______Malakias

____I Mga Hari ______Joel

____II Mga Hari ______Ruth

____I Cronica ______Jonas

____II Cronica ______Mga Awit

____Ezra ______Job

____Nehemias ______Kawikaan 1-9

____Amos ______Awit Ng Mga Awit

____Oseas ______Eclesiastes

____Micas ______Esther

____Isaias 1-12 ______Daniel

____Zefanias

ANG KUMPLETONG PAGTATAKDA O SKEDYUL

Matatapos mo ang pagbabasa ng Biblia sa loob ng isang taon sa paggamit mo ng kompletong skedyul ng pagbabasa ng Biblia.

Enero Pebrero

___1. Genesis 1-2 _____1. Exodo 14-17

___2. Genesis 3-5 _____2. Exodo 18-20

___3. Genesis 6-9 _____3. Exodo 21-24

___4. Genesis 10-11 _____4. Exodo 25-27

___5. Genesis 12-15 _____5. Exodo 28-31

___6. Genesis 16-19 _____6. Exodo 32-34

___7. Genesis 20-22 _____7. Exodo 35-37

___8. Genesis 23-26 _____8. Exodo 38-40

___9. Genesis 27-29 _____9. Levitico 1-4

___10. Genesis 30-32 _____10. Levitico 5-7

___11. Genesis 33-36 _____11. Levitico 8-10

___12. Genesis 37-39 _____12. Levitico 11-13

___13. Genesis 40-42 _____13. Levitico 14-16

___14. Genesis 43-46 _____14. Levitico 17-19

___15 Genesis 47-50 _____15. Levitico 20-23

___16. Job 1-4 _____16. Levitico 24-27

___17. Job 5-7 _____17. Bilang 1-3

___18. Job 8-10 _____18. Bilang 4-6

___19. Job 11-13 _____19. Bilang 7-10

___20. Job 14-17 _____20. Bilang 11-14

___21. Job 18-20 _____21. Bilang 15-17

___22.Job 21-24 _____22. Bilang 18-20

___23. Job 25-27 _____23. Bilang 21-24

___24. Job 28-31 _____24. Bilang 25-27

___25. Job 32-34 _____25. Bilang 28-30

___26. Job 35-37 _____26. Bilang 31-33

___27. Job 38-42 _____27. Bilang 34-36

___28. Exodo 1-4 _____28. Deuteronomio 1-3

___29. Exodo 5-7

___30. Exodo 8-10

___31. Exodo 11-13

Marso Abril

_____1. Deuteronomio 4-6 ____1. I Samuel 21-24

_____2. Deuteronomio 7-9 ____2. I Samuel 25-28

_____3. Deuteronomio 10-12 ____3. I Samuel 29-31

_____4. Deuteronomio 13-16 ____4. II Samuel 1-4

_____5. Deuteronomio 17-19 ____5. II Samuel 5-8

_____6. Deuteronomio 20-22 ____6. II Samuel 9-12

_____7. Deuteronomio 23-25 ____7. II Samuel 13-15

_____8. Deuteronomio 26-28 ____8. II Samuel 16-18

_____9. Deuteronomio 29-31 ____9. II Samuel 19-21

____10. Deuteronomio 32-34 ___10. II Samuel 22-24

____11. Josue 1-3 ___11. Awit 1-3

____12. Josue 4-6 ___12. Awit 4-6

____13. Josue 7-9 ___13. Awit 7-9

____14. Josue 10-12 ___14. Awit 10-12

____15. Josue 13-15 ___15. Awit 13-15

____16. Josue 16-18 ___16. Awit 16-18

____17. Josue 19-21 ___17. Awit 19-21

____18. Josue 22-24 ___18. Awit 22-24

____19. Mga Hukom 1-4 ___19. Awit 25-27

____20. Mga Hukom 5-8 ___20. Awit 28-30

____21. Mga Hukom 9-12 ___21. Awit 31-33

____22. Mga Hukom 13-15 ___22. Awit 34-36

____23. Mga Hukom 16-18 ___23. Awit 37-39

____24 Mga Hukom 19-21 ___24. Awit 40-42

____25. Ruth 1-4 ___25. Awit 43-45

____26. I Samuel 1-3 ___26. Awit 46-48

____27. I Samuel 4-7 ___27. Awit 49-51

____28. I Samuel 8-10 ___28. Awit 52-54

____29. I Samuel 11-13 ___29. Awit 55-57

____30. I Samuel 14-16 ___30. Awit 58-60

____31. I Samuel 17-20

Mayo Hunyo

____1. Awit 61-63 _____1. Kawikaan 1-3

____2. Awit 64-66 _____2. Kawikaan 4-7

____3. Awit 67-69 _____3. Kawikaan 8-11

____4. Awit 70-72 _____4. Kawikaan 12-14

____5. Awit 73-75 _____5. Kawikaan 15-18

____6. Awit 76-78 _____6. Kawikaan 19-21

____7. Awit 79-81 _____7. Kawikaan 22-24

____8. Awit 82-84 _____8. Kawikaan 25-28

____9. Awit 85-87 _____9. Kawikaan 29-31

___10. Awit 88-90 ____10. Eclesiastes 1-3

___11. Awit 91-93 ____11. Eclesiastes 4-6

___12. Awit 94-96 ____12. Eclesiastes 7-9

___13. Awit 97-99 ____13. Eclesiastes 10-12

___14. Awit 100-102 ____14. Awit ng mga Awit 1-4

___15. Awit 103-105 ____15. Awit ng mga Awit 5-8

___16. Awit 106-108 ____16. I Hari 5-7

___17. Awit 109-111 ____17. I Hari 8-10

___18. Awit 112-114 ____18. I Hari 11-13

___19. Awit 115-118 ____19. II Hari 14-16

___20. Awit 119 ____20. II Hari 17-19

___21. Awit 120-123 ____21. II Hari 20-22

___22. Awit 124-126 ____22. II Hari 1-3

___23. Awit 127-129 ____23. II Hari 4-6

___24. Awit 130-132 ____24. II Hari 7-10

___25. Awit 133-135 ____25. II Hari 11-14:20

___26. Awit 136-138 ____26. Joel 1-3

___27. Awit 139-141 ____27. II Hari 14:21-25; Jonas 1-4

___28. Awit 142-144 ____28. II Hari 14:26-29; Amos 1-3

___29. Awit 145-147 ____29. Amos 4-6

___30. Awit 148-150 ____30. Amos 7-9

___31. I Hari 1-4

Hulyo Agosto

____1. II Hari 15-17 ____1. II Hari 20-21

____2. Oseas 1-4 ____2. Zefanias 1-3

____3. Oseas 5-7 ____3. Habacuc 1-3

____4. Oseas 8-10 ____4. II Hari 22-25

____5. Oseas 11-14 ____5. Obadias/Jeremias 1-2

____6. II Hari 18-19 ____6. Jeremias 3-5

____7. Isaias 1-3 ____7. Jeremias 6-8

____8. Isaias 4-6 ____8. Jeremias 9-12

____9. Isaias 7-9 ____9. Jeremias 13-16

___10. Isaias 10-12 ___10. Jeremias 17-20

___11. Isaias 13-15 ___11. Jeremias 21-23

___12. Isaias 16-18 ___12. Jeremias 24-26

___13. Isaias 19-21 ___13. Jeremias 27-29

___14. Isaias 22-24 ___14. Jeremias 30-32

___15. Isaias 25-27 ___15. Jeremias 33-36

___16. Isaias 28-30 ___16. Jeremias 37-39

___17. Isaias 31-33 ___17. Jeremias 40-42

___18. Isaias 34-36 ___18. Jeremias 43-46

___19. Isaias 37-39 ___19. Jeremias 47-49

___20. Isaias 40-42 ___20. Jeremias 50-52

___21. Isaias 43-45 ___21. Mga Panaghoy 1-5

___22. Isaias 46-48 ___22. I Cronica 1-3

___23. Isaias 49-51 ___23. I Cronica 4-6

___24. Isaias 52-54 ___24. I Cronica 7-9

___25. Isaias 55-57 ___25. I Cronica 10-13

___26. Isaias 58-60 ___26. I Cronica 14-16

___27. Isaias 61-63 ___27. I Cronica 17-19

___28. Isaias 64-66 ___28. I Cronica 20-23

___29. Mikas 1-4 ___29. I Cronica 24-26

___30. Mikas 5-7 ___30. I Cronica 27-29

___31. Nahum 1-3 ___31. II Cronica 1-3

Setyembre Oktubre

____1. II Cronica 4-6 ____1. Esther 4-7

____2. II Cronica 7-9 ____2. Esther 8-10

____3. II Cronica 10-13 ____3. Ezra 1-4

____4. II Cronica 14-16 ____4. Hagai 1-2/Zacarias 1- 2

____5. II Cronica 17-19 ____5. Zacarias 1-2

____6. II Cronica 20-22 ____6. Zacarias 3-6

____7. II Cronica 23-25 ____7. Zacarias 7-10

____8. II Cronica 26-29 ____8. Ezra 5-7

____9. II Cronica 30-32 ____9. Ezra 8-10

___10. II Cronica 33-36 ___10. Nehemias 1-3

___11. Ezekiel 1-3 ___11. Nehemias 4-6

___12. Ezekiel 4-7 ___12. Nehemias 7-9

___13. Ezekiel 8-11 ___13. Nehemias 10-13

___14. Ezekiel 12-14 ___14. Malakias 1-4

___15. Ezekiel 15-18 ___15. Mateo 1-4

___16. Ezekiel 19-21 ___16. Mateo 5-7

___17. Ezekiel 22-24 ___17. Mateo 8-11

___18. Ezekiel 25-27 ___18. Mateo 12-15

___19. Ezekiel 28-30 ___19. Mateo 16-19

___20. Ezekiel 31-33 ___20. Mateo 20-22

___21. Ezekiel 34-36 ___21. Mateo 23-25

___22. Ezekiel 37-39 ___22. Mateo 26-28

___23. Ezekiel 40-42 ___23. Marcos 1-3

___24. Ezekiel 43-45 ___24. Marcos 4-6

___25. Ezekiel 46-48 ___25. Marcos 7-10

___26. Daniel 1-3 ___26. Marcos 11-13

___27. Daniel 4-6 ___27. Marcos 14-16

___28. Daniel 7-9 ___28. Lucas 1-3

___29. Daniel 10-12 ___29. Lucas 4-6

___30. Esther 1-3 ___30. Lucas 7-9

___31. Lucas 10-13

Nobyembre Disyembre

_____1. Lucas 14-17 ____1. Roma 5-8

_____2. Lucas 18-21 ____2. Roma 9-11

_____3. Lucas 22-24 ____3. Roma 12-16

_____4. Juan 1-3 ____4. Gawa 20:3-22

_____5. Juan 4-6 ____5. Gawa 23-25

_____6. Juan 7-10 ____6. Gawa 26-28

_____7. Juan 11-13 ____7. Efeso 1-3

_____8. Juan 14-17 ____8. Efeso 4-6

_____9. Juan 18-21 ____9. Filipos 1-4

____10. Gawa 1-2 ___10. Colosas 1-4

____11. Gawa 3-5 ___11. Hebreo 1-4

____12. Gawa 6-9 ___12. Hebreo 5-7

____13. Gawa 10-12 ___13. Hebreo 8-10

____14. Gawa 13-14 ___14. Hebreo 11-13

____15. Santiago 1-2 ___15. Filemon/ I Pedro 1-2

____16. Santiago 3-5 ___16. I Pedro 3-5

____17. Galacia 1-3 ___17. II Pedro 1-3

____18. Galacia 4-6 ___18. I Timoteo 1-3

____19. Gawa 15-18:11 ___19. I Timoteo 4-6

____20. I Tesalonica 1-5 ___20. Tito 1-3

____21. II Tesalonica 1-3 ___21. II Timoteo 1-4

____22. I Corinto 1-4 ___22. I Juan 1-2; Gawa 18:12-19;10

____23. I Juan 3-5 ___23. I Corinto 5-8

____24. II Juan, III Juan ___24. I Corinto 9-12

____25. Apocalipsis 1-3, Judas ___25. I Corinto 13-16

____26. Apocalipsis 4-6 ___26. Gawa 19:11-20:1; II Cor 1-3

____27. Apocalipsis 7-9 ___27. II Corinto 4-6

____28. Apocalipsis 10-12 ___28. II Corinto 7-9

____29. Apocalipsis 13-15 ___29. II Corinto 10-13

____30. Apocalipsis 16-18 ___30. Gawa 20:2/Roma 1-4

____31. Apocalipsis 19-22

PANSARILING PAGSUSULIT

1. Isulat ang Susing mga Talata na memoryado:

2. Ilang aklat mayroon sa Lumang Tipan?

3. Ilang aklat mayroon sa Bagong Tipan?

4. Bakit mahalaga ang magkaroon ng maayos na hanay na paraan ng pagbasa ng Biblia?

5. Ano ang apat na mga mungkahi sa pagkakaroon ng matagumpay na pagbabasa ng Biblia?

(Ang mga sagot sa pagsusulit ay nasa katapusan ng huling kabanata ng manwal na ito.)

PARA SA DAGDAG NA PAG-AARAL

- Repasuhin ang mga paglalarawan sa bawat aklat ng Biblia na ibinigay sa kabanatang ito.

- Isulat ang pangalan ng bawat aklat ng Biblia sa ibaba.

- Sa tabi ng pangalan ng bawat aklat, ibigay ang buod, sa tatlo o apat na pangungunsap, ng nilalaman nito.

- Ang unang dalawa ay ginawa bilang halimbawa para sa iyo.

( Sa pamamagitan ng pagpapaikli sa ganitong paraan magkakaroon ka ng isang pangkalahatang kaalaman sa nilalaman ng Biblia.)

Pangalan Ng Aklat Nilalaman

Genesis Aklat ng mga pasimula

Exodo Paglabas mula sa Egipto

IKATLONG KABANATA

MGA BERSYON NG BIBLIA

MGA LAYUNIN:

Pagkatapos na pagaralan ang kabanatang ito ikaw ay magkakaroon ng kakayahang:

. Isulat ang Susing Talata na memoryado.

. Panganlan ang tatlong mga wika na dito nasulat ang Biblia.

. Ibigay ang kahulugan ng salitang “bersyon.”

. Ipaliwanag ang pagkakaiba ng isang pagsasalin at ng isang malayang pagbibigay kahulugan (paraphrase) na mga bersyon ng Biblia.

SUSING MGA TALATA:

Nagbigay ng salita ang Panginoon: ang mga babaing nangaghahayag nga mga balita ay malaking hukbo. (Awit 68:11)

PAMBUNGAD

Ang kabanatang ito ay tinutukoy ang mga orihinal na mga wika na ginamit sa pagsulat ng Biblia at ipapaliwanag kung paano nasalin ang mga Kasulatan sa ibat-ibang mga wika. Matututuhan mo ang pagkakaiba ng pagsasalin at ng malayang pagbibigay kahulugan na mga bersyon ng Biblia. Mga halimbawa mula sa ibat-ibang mga salin ay ipinagkakaloob.

TATLONG MGA WIKA

Ang Biblia ay orihinal na nasulat sa tatlong mga wika. Ang karamihan sa Lumang Tipan ay nasulat sa salitang Hebreo maliban sa mga bahagi ng aklat ni Daniel at Nehemias na nasulat sa salitang Aramaic. Ang Bagong Tipan ay nasulat sa wikang Griego.

Walang orihinal na mga dokumento na napagsulatan ng orihinal na Biblia ang na sa atin ngayon. May ilang mga matatandang mga sulatin (manuscripts) na kopya ng orihinal. Ang mga bersyon ay mga salin mula sa mga kopyang ito na mga orihinal na mga sulatin o manuscript. Mula pa noong unang panahon nakita na ng mga tao ang pangangailangan ng pagsasalin ng Biblia upang ang bawat isa ay makabasa nito sa kaniyang sariling wika.

Walang salin na eksakto sapagkat walang dalawang wika na eksaktong eksakto ang pagkakatulad. May ilang mga salita sa Biblia na wala sa ibang mga wika. Halimbawa, may isang tribo ng mga Indian sa Ecuador, South America, na tinatawag na Auca Indians. Nang una silang ma-kontak ng mga misyonero, ang mga Indian na ito ay hindi marunong bumasa o sumulat. Walang mga salita sa kanilang wika para sa “pagsulat” o kaya ay “aklat.”

May ugali ang mga Auca Indians na ukitan ang kanilang mga ari-arian ng mga palatandaan na ito ay kanila. Yamang walang mga salita sa kanilang wika para sa kasulatan, pagsulat o aklat, nang isalin ang Biblia para sa kanila, tinawag ito na “Ang Ukit Ng Diyos.” Natukoy ito bilang pag-aari ng Diyos. Ito ang isa sa mga halimbawa ng mga kahirapan ng pagsasalin ng Biblia sa ibat-ibang mga wika.

MGA SALIN AT MGA “PARAPHRASES”

Maraming mga ibat-ibang mga bersyon ang Biblia. Ang ibig sabihin ng salitang “bersyon” ay isang Biblia na nasulat sa isang wika na iba mula sa orihinal na wika na nasulat ang Biblia. May dalawang uri ng mga bersyon ng Biblia: Mga salin at “paraphrase.”

SALIN:

Ang isang salin ay pagsisikap na ihayag kung ano mismo ang sinasabi ng mga salitang Griego, Hebreo, at Aramaic. Nagbibigay ito, hanggat maaari, ng literal na salita kada salitang pagsasalin. May mga dagdag na mga salita na inilalagay kung kailangan upang maintindihan ng nagbabasa ang kahulugan.

PARAPHRASE:

Ang paraphrase naman ay hindi nagsisikap na magsalin salita kada salita. Nagsasalin ito ng mga kaisipan. Ang paraphrase ay paguulit ng ibig sabihin ng isang bahagi. Ang mga paraphrase ang madaling basahin at maintindihan sapagkat ang mga ito ay nasulat sa makabagong bokabularyo, ngunit hindi ito mga eksaktong salin ng Salita ng Diyos.

Sa bahaging “Para Sa Dagdag Na Pag-aaral” sa kabanatang ito may mga halimbawa mula sa mga ilang salin ng Biblia upang iyong ikumpara. Maglalarawan ito ng pagkakaiba sa salin at paraphrase na mga bersyon.

PAGPILI NG ISANG BIBLIA NA PAG-AARALAN

Para sa layunin ng kursong ito at sa pangkalahatang pag-aaral ng Biblia, ang aming rekomendasyon ay gamitin ang salin ng Bibliang Tagalog – Ang Biblia. May mga ilang dahilan para dito:

UNA:

Ang salin ng “Ang Biblia” (na katumbas ng King James sa Ingles) ay napakatumpak at isang magandang salin para sa tunay na pag-aaral. Ang isang paraphrase na bersyon ay hindi naglalaman ng mga eksaktong salita-kada-salitang pagsasalin ng mga Kasulatan.

PANGALAWA:

Sa Ingles, maraming mga tulong na mga aklat ang nasulat na kaugnay ng King James Version. Halimbawa ang maraming mga konkordansya, mga diksyonaryo, at mga komentaryo ay nasulat na ang gamit na teksto ay ang King James version. Sa Tagalog, ang katumbas nito ay ang unang salin na kung tawagin ay “Ang Biblia.”

PANGATLO:

Itinuturing na ang mga gumagamit ng Bibliang Tagalog ay “Ang Biblia” ang gamit nila. At iyan ang gamit sa mga kursong ito na isina-tagalog. Gayon man, ang nagiging popular na gamit ng mga nagsasalita at bumabasa ng Tagalog ay ang “Magandang Balita Biblia (MBB).

Ang mga Bibliang Tagalog na sumusunod ay inilathala ng Philippine Bible Society, sa kanilang address sa 890 United Nations Avenue, Manila, Philippines:

Ang ilang salin sa Tagalog ay ang Bagong Tipan lamang:

Baptist Mid-Missions’ Translation , Publishing, ang Literary Services

(Isang Makabagong Salin Ng Bagong Tipan Ng Biblia)

MGA IBAT-IBANG DAGDAG SA PAGLILIMBAG

Sa Bibliang Ingles, may mga kopya ng Biblia na ang lahat ng mga direktong salita ni Jesus ay nakalimbag sa kulay pula. Hindi ito masusumpungan sa kasalukuyan sa mga Bibliang Tagalog na nabanggit bago ang parapong ito.

ISANG BUOD

Ang sumusunod na tsart ay nagbibigay ng buod kung paanong ang mga ibat-ibang bersyon ng Biblia ay nabuo:

Ang Biblia:

Kinasihan Ng Diyos

│

Inihayag Sa Mga Taong Banal Na Sumulat Ng Salita Ng Diyos

Sa Griego, Hebreo, Aramaic

│

Naisalin Sa Ibat-Ibang Mga Wika

Na Nagbunga Ng

│

Mga Eksaktong Salin At Paraphrase Na Mga Bersyon Ng Biblia

PANSARILING PAGSUSULIT

1. Isulat ang Susing mga Talata na memoryado:

2. Ano ang ibig sabihin ng salitang “bersyon” ?

3. Ano ang pagkakaiba ng isang salin at isang paraphrase na bersyon ng Biblia?

4. Ano ang salin ng Biblia na ginagamit sa kursong ito?

5. Ano ang tatlong mga wika na ginamit sa pagsulat ng orihinal na Biblia?

(Ang mga sagot sa pagsusulit ay nasa katapusan ng huling kabanata ng manwal na ito.)

IKA-APAT NA KABANATA

ANG PAMBUNGAD PARA SA PAGBALANGKAS

MGA LAYUNIN:

Pagkatapos pag-aralan ang kabanatang ito ikaw ay may kakayahang:

· Isulat ang Susing Talata mula sa memorya.

· Ibigay ang kahulugan ng terminong “balangkas.”

· Bumasa ng balangkas.

· Gumawa ng balangkas.

SUSING TALATA:

Bukod dito’y sinabi niya sa akin, Anak ng tao, lahat ng aking mga salita na aking sasalitain sa iyo ay tanggapin mo sa iyong puso, at dinggin mo ng iyong mga pakinig.

( Ezekiel 3:10)

PAMBUNGAD

Kasama sa “Pagsisiyasat Ng Biblia -Unang Aklat” ang balangkas ng bawa’t aklat ng Biblia sa Lumang Tipan. Ang balangkas ay nagbibigay ng pangkabuuan na karaniwang nilalaman ng Salita ng Dios. Maraming madetalyeng mga balangkas ang ibinigay sa “Pagsisiyasat Ng Biblia- Ikalawang Bahagi” para sa Gospels/ Ebanghelyo, Mga Gawa, at Mga Sulat ni Pablo/ Epistles dahil sa natatanging pokus ng Harvestime International Institute. Binigyang –diin ng Institusyon ang mga itinuro Ni Jesus at ang mga resulta ng Kanyang mga turo nang ito ay ginawa sa unang iglesya.

Ang mga balangkas sa kursong ito ay buod lamang ng pangkalahatang nilalaman ng bawa’t aklat ng Biblia. Pagkatapos mong mabuo ang pangkalahatang pagsisiyasat dapat mong balikan at pag-aralan ng mas detalye ang bawa’t aklat. Ang mga balangaks na ito ay pasimula lamang para mapaunlad ang madetalyeng mga tala ng bawa’t aklat ng Biblia. Para magawa mo ito kailangan mong malaman kung paano gumawa ng tamang balangkas.

PAGGAWA NG BALANGKAS

Ang balangkas ay isang paraan ng pag organisa ng mga tala sa pag-aaral. Ito ay naglalagay ng mga impormasyon sa maikling paraan para magamit sa panghinaharap na ministeryo at pag-aaral. Ang balangkas ay tumutulong sa iyo na “makaring ang iyong mga tainga at tanggapin sa iyong puso” ang Salita Ng Dios ( Ezekiel 3:10). Ang balangkas ay naka sentro sa mga piling paksa. Ang mga paksang ito ang siyang pamagat ng balangkas. Ginamit namin ang pangalan ng mga aklat sa Biblia bilang balangkas sa kursong ito dahil sila ang paksa ng pag-aaral.

Ang pangunahing punto sa balangkas ay nagsasabi ng mga bagay tungkol sa paksa. Mayroon ding mga “sub-points” na nagsasabi ng mga bagay tungkol sa pangunahing mga punto. Ang unlapi na “sub” ay nangangahulugan na ito ay may kaugnayan (magsabi tungkol sa) sa pangunahing punto. Ang mga ito ay nagbibigay ng madetalyeng impormasyon tungkol sa pangunahing mga punto.

Maraming paraan ng paggawa ng balangkas. Napili namin ang isa na gumagamit ng espesyal na numero na tinatawag na Roman numerals para sa pangunahing mga punto. Kung ikaw ay hindi bihasa sa Roman numerals ang mga talaan ay nakasulat sa “Para sa Dagdag Na Pag-aaral” na bahagi ng kabanatang ito. Ang mga subpoints sa balangkas ay makikita na malaking letra ng alpabeto. Kung mayroong dagdag na mga punto sa ilalilm nito, ito ay makikita sa ordinaryong mga bilang.

Pag-aralan ang mga sumusunod na halimbawa ng balangkas:

Ang Pamagat Ay Nakalagay Dito

I. Ito ang Roman numerals para sa 1 na ginamit sa unang pangunahing punto.

A. Ito ay malaking letra na ginamit para sa “subpoint” na may kaugnayan sa pangunahing punto.

1. Kung mayroong dagdag na “subpoint” na may kaugnayan dito, ito ay may

markang bilang 1.

2. Kung mayroon pang ibang mga punto na may kaugnayan sa “subpoint” A, patuloy na ilagay ang mga ito sa pagkakaayos ayon sa bilang.

B. Ang pangunahing punto I ay maaaring mayroong ibang “subpoints.” Kung ganito, patuloy mong ilagay ang susunod na malaking letra ng alpabeto ayon sa pagkakasunod nito. Ang bawa’t isa ay dapat may kaugnayan sa pangunahing punto.

II. Para magbigay ng iba pang pangunahing punto, gamitin ang sumusunod na Roman numeral.

A. Sinusundan ng “subpoints” ang parehong pagkakasunod sa ilalim ng bawa’t pangunahing punto.

PAGPAPALAWAK NG MGA BALANGKAS

Bilang halimbawa kung paano mo mapalalawak ang pangunahing balangkas na ibinigay sa kursong ito, pinili naming ang Roma 12:1-2. Basahin muna ang mga talata:

Kaya nga, mga kapatid, ipinamamanhik ko sa inyo, alangalang sa mga kahabagan ng Dios, na inyong iharap ang inyong mga katawan na isang haing buhay, banal, na kaayaaya sa Dios, na Siya ninyong katampatang pagsamba.

At huwag kayong magsiayon sa sanglibutang ito: kundi magiba kayo sa pamamagitan ng pagbabago ng inyong pagiisip, upang mapatunayan ninyo kung alin ang mabuti at kaayaaya at lubos na kalooban ng Dios. (Roma 12:1-2)

Narito ang balangkas na nabuo mula sa mga talatang ito:

Mga Hakbang sa Paghanap Ng Kalooban Ng Dios

I. Inyong iharap ang inyong mga katawan na isang haing buhay:

A. Banal

B. Kaayaaya Sa Dios.

II. Huwag kayong magsiayon sa sanglibutang ito:

A. Magiba kayo.

1. Tayo ay nabago sa pamamagitan ng pagbabago ng ating mga pag-iisip.

III. Ang mga hakbang na ito ay makatutulong sa atin na sumubok o makita ang kalooban Ng Dios na :

A. Mabuti.

B. Kaayaaya

C. Banal.

Makikita mo kung paano ang balangkas na ito ay maliwanag na magbuod ng mga hakbang sa kalooban Ng Dios na ibinigay sa Roma 12:1-2.

Hindi mo kailanman mabubuo ang balangkas ng pag-aaral ng Salita Ng Dios. Bibigyan ka Ng Espiritu Santo ng bagong kaalaman tungkol sa Salita na nais mong idagdag sa iyong mga balangkas.

PANSARILING PAGSUSULIT

1. Isulat ang Susing Talata mula sa memorya.

________________________________________

2. Ano ang isang balangkas?

________________________________________

3. Tingnan ang balangkas sa Genesis ng pag-aaral na ito. Mababasa at nauunawaan mo ba ang impormasyon ayon sa balangkas?

________________________________________

4. Paano ipinakikita ang pangunahing punto ng isang balangkas?

________________________________________

5. Paano ipinakikita ang “subpoints” sa ilalim ng pangunahing punto?

________________________________________

(Ang mga sagot sa pagsusulit ay nakasulat sa katapusan ng huling kabanata ng manwal na ito).

PARA SA DAGDAG NA PAG-AARAL

1. Sa mga “subpoints” ka makapagdaragdag ng mga detalye para mapalawak ang simpleng balangkas na ibinigay sa kursong ito. Halimbawa, tingnan ang balangkas sa aklat ni Daniel sa pahina 174. Ang unang pangunahing punto ay may pamagat na “ Pambungad na “background”: Ang mga Dahilan ng Kasaganaan ni Daniel” ito ay nasasakupan ng kabanata 1 mga talata 1-21. Basahin ang mga talatang ito at alamin ang mga dahilan ng kanyang tagumpay. Isulat ito bilang “subpoints” sa ilalim ng pangunahing puntong ito.

2. Ang mga sumusunod na listahan ng “Roman numerals”ay makatutulong sa iyo sa paggawa at pagpapalawak ng balangkas:

Mga Bilang “Roman Numerals”

1 I

2 II

3 III

4 IV

5 V

6 VI

7 VII

8 VIII

9 IX

10 X

11 XI

12 XII

13 XII

14 XIV

15 XV

16 XVI

17 XVII

18 XVIII

19 XIX

20 XX

30 XXX

40 XL

50 L

60 LX

70 LXX

80 LXXX

90 XC

100 C

ANG LUMANG TIPAN

PAMBUNGAD SA MGA

AKLAT NG KAUTUSAN

Sa mga nakaraang mga kabanata natutuhan mo na ang Biblia ay nakasulat na Salita Ng Dios. Natutuhan mo na ito ay nahati sa dalawang pangunahing bahagi na tinatawag na Lumang Tipan at Bagong Tipan. Natutuhan mo ang apat na paghahati ng mga aklat ng Lumang Tipan: Batas, Kasaysayan, Tula, Propesiya. Natutuhan mo rin ang apat na paghahati ng mga aklat ng Bagong Tipan: Ebanghelyo “Gospels,” Kasaysayan, Mga Sulat “Letters”, at Propesiya.

Sa aralin na ito simulan mo ang pagsisiyasat ng mga aklat na bumubuo ng pangunahing paghahati na iyong natutuhan. Mayroong 39 ng mga aklat sa Lumang Tipan. Sisimulan natin ang pagsisiyasat sa mga aklat ng Batas:

ANG MGA AKLAT NG KAUTUSAN

Ang mga aklat ng kautusan na isinulat ni Moises ay sumaklaw sa mga pangyayari sa loob ng 600 mga taon. Ang aklat ng kautusan ay binubuo ng limang mga aklat:

Genesis: Nakasulat dito ang pasimula ng mundo, tao, ang araw ng pamamahinga, kasalan, kasalanan, handog, bansa at gobyerno. Nakasulat din ang mga salaysay ng mga tampok na lalaki ng Dios: Abraham, Isaac, Jacob, at Jose.

Exodo: Mga detalye kung paano naging bansa ang Israel sa pamumuno ni Moises. Ang Israel ay nakalaya sa pangaalipin ng Egipto, at paglalakbay sa Bundok ng Sinai kung saan ibinigay ang utos Ng Dios.

Levitico: Ang aklat na ito ay manwal ng pagsamba ng Israel. Ito ay nagbibigay ng turo sa mga pinuno ng relihiyon at ipinaliliwanag kung paano ang makasalanang tao ay makakalapit sa makatuwirang Dios. Itinuro rin ang pagdating Ni Jesus Cristo bilang Kordero Ng Dios na nakapagaalis ng kasalanan ng sanlibutan.

Mga Bilang: Nakasulat dito ang 40 mga taon ng palibut-libot ng Israel sa ilang bilang resulta ng pagsuway Sa Dios. Ang pamagat ng aklat ay galing sa dalawang “ mga bilang” o sensus ng populasyon na kinuha sa panahon ng mahabang paglalakbay.

Deuteronomio: Nakasulat ang pagtatapos ng buhay ni Moises at pinagbalik aralan ang utos na ibinigay sa Exodo at Levitico.

IKA –LIMANG KABANATA

GENESIS

MGA LAYUNIN:

Pagkatapos pag-aralan ang kabanatang ito ikaw ay may kakayahang:

· Masabi kung sino ang may akda ng aklat ng Genesis.

· Kilalanin kung para kanino isinulat ang aklat ng Genesis.

· Sabihin ang layunin ng aklat ng Genesis.

· Isulat ang Susing Talata ng aklat ng Genesis mula sa memorya.

· Sabihin ang Buhay at Prinsipyo ng Ministeryo sa aklat ng Genesis.

PAMBUNGAD

MAY-AKDA: Moises

PARA KANINO: Israel

LAYUNIN: Upang pangalagaan at ingatan ang kasaysayan ng Israel at ang rekord ng paglikha, kasalanan, katubusan, at ang mga unang pakikitungo ng Dios sa tao.

SUSING TALATA: Genesis 3:15

BUHAY AT MGA PRINSIPYO NG MINISTERYO: Kasama sa plano ng Dios ang lahat ng bansa mula pa sa simula. Ang Dios ang nagsisimula ng mga bagong bagay sa mga tao.

PANGUNAHING TAUHAN: Adan, Eva, Cain, Abel, Esau, Jacob (Israel), Enoch, Abraham, Isaac, Jose.

BALANGKAS

I. Ang kasaysayan ng sangkatauhan: 1:1-11:26

A. Paglikha: 1:1-2:25

B. Ang kasalanan ng tao: 3:1-24

1. Adan at Eva: 3:1-24

2. Cain at Abel: 4:1-26

C. Ang lahi mula sa pagbaha: 5:1-32

D. Ang baha: 6:1-9:29

1. Ang kasamaan ng tao: 6:1-4

2. Ang pasiya Ng Dios 6:5-7

3. Si Noe: 6:8-10

4. Nangusap ang Dios kay Noe: 6:11-21

5. Ang tugon ni Noe: 6:22

6. Nangusap ang Dios kay Noe: 7:1-4

7. Ang tugon ni Noe: 7:5-16

8. Ang buhay sa arko: 7:17-24

9. Paglabas mula sa arko: 8:1-19

10. Ang Tipan ng Dios: 9:1-17

11. Ang lahi ni Noe: 9:18-19

12. Ang kasalanan ng pamilya ni Noe: 9:20-29

E. Mula sa baha hanggang kay Abraham: 10:1-11:26

1. Salinlahi ng mga anak ni Noe: 10:1-32

2. Ang tore ng Babel: 11:1-9

3. Salinlahi ni Shem: 11: 10-26

4. Salinlahi ni Terah: 11:27-32

II. Ang kasaysayan ng patriarka ng Israel: 11:27-50:26

A. Si Abraham: 11:27-25:10

1. Pagsilang ni Abraham at pinagmulan: 11:26-30

2. Ang kanyang palibut-libot: 11:31-13:1

(a) Mula sa Ur tungo sa Haran: 11:31-32

(b) Mula sa Haran tungo sa Canaan: 12:1-9

3. Si Abraham at Lot: 13:2-14:24

(a) Pagtatalo at paghahati: 13:2-13

(b) Ang pangako Ng Dios kay Abraham: 13:14-18

4. Ang Tipan: 15:1-20

5. Ismael: 16:1-16

6. Pagtutuli: 17:1-27

7. Ang pangakong anak na lalaki: 18:1-15

8. Ang Sodoma at Gomorra: 18: 16-19:38

9. Ang pagbisita ni Abraham kay Abimelec: 20: 1-18

10. Kapanganakan ni Isaac at pagpapalayas kay Ismael: 21: 1-21

11. Si Abraham at Abimelec: 21:22-34

12. Binalak na ihahandog si Isaac: 22: 1-19

13. Ang pagkamatay at paglilibing kay Sara: 23:1-20

14. Kasalan nina Isaac at Rebeca: 24: 1-67

15. Si Abraham at Ceturah: 25:1-6

16. Pagkamatay at paglilibing kay Abraham: 25:7-10

B. Si Isaac: 25:11-35:29

1. Kapanganakan ni Isaac: 21:1-8

2. Pagaasawa kay Rebeca: 24

3. Si Isaac at ang kanyang mga anak na lalaki: 25:19-35:29

4. Ang pagbabago ng tipan: 26:1-5

5. Ang pandaraya ni Abimelec: 26:6-33

6. Ang kasalan kay Judit at Basemat: 26:34-35

7. Ang pandaraya ni Jacob kay Isaac: 27:1-45

8. Ang pagpunta ni Jacob sa Haran: 27:46-28:5

9. Kamatayan ni Isaac: 35:27-29

C. Si Jacob: 28: 10-36: 43

1. Kapanganakan ni Jacob: 25: 19-26

2. Ang labanan nina Jacob at Esau: 25:27-45

(a) Ang pagkapanganay: 25: 27-34

(b) Ang pagpapala: 27: 1-45

3. Ang pagpunta sa Haran: 27:46-29:14

4. Ang kasalan ni Jacob kina Leah at Raquel: 29: 15-30

5. Buhay sa Haran: 29:31-30:43

6. Pagbalik sa Canaan: 31: 1-55

7. Pahahanda sa pakikipagtagpo kay Esau: 32: 1-23

8. Ang pakikipagtunggali ni Jacob: 32: 24-32

9. Kapayapaan kay Esau: 33:1-17

10. Ang pamilya ni Jacob sa Canaan: 33:18-45:28

11. Ang mga huling araw at kamatayan ni Jacob: 46: 1-50: 14

D. Si Jose: 37: 1-50:26

1. Ang buhay kabataan ni Jose: 37: 1-36

(a) Ang Kanyang balabal: 37:1-4

(b) Ang kanyang panaginip: 37: 5-11

(d) Ang kasalanan ng Juda: 38: 1-30

2. Ang alipin na si Jose: 39: 1-40:23

(a) Sa tahanan ni Potiphar: 39: 1-20

(b) Sa bilangguan: 39: 21-40:23

3. Si Jose bilang tagapamahala: 41: 1-45:28

(a) Paghahanda sa taggutom: 41:1-57

(b) Si Jose at ang kanyang mga kapatid na lalaki: 42: 1-45: 28

(d) Ang kamatayan ni Jose:: 50:22-26

PANSARILING PAGSUSULIT

1. Sino ang may-akda ng aklat ng Genesis?

________________________________________

2. Sabihin ang layunin ng aklat ng Genesis.

________________________________________

3. Para kanino isinulat ang aklat ng Genesis?

________________________________________

4.Sabihin ang Buhay at Prinsipyo ng ministeryo sa aklat ng Genesis?

________________________________________

5. Isulat ang Susing Talata ng Genesis mula sa memorya .

________________________________________

( Ang mga sagot sa pagsusulit ay nakasulat sa pagtatapos ng huling kabanata ng manwal na ito.)

PARA SA DAGDAG NA PAG-AARAL

1. Ang ibig sabihin ng pangalan na “Genesis” ay mga pagsimula. Ang aklat na ito ay naglalaman ng mga talaan ng pagsisimula ng :

- Mundo: 1:1-25

- Sangkatauhan: 1:26-2

- Kasalanan: 3:1-7

- Kaligtasan: 3:8-24

- Mga Pamilya: 4:1- 15

- Sibilisasyon: 4:16-9

- Mga Bansa: 10:1-11:32

- Ang Bansang Judio 12:50

2. Ang Genesis ay hinati sa may dalawang pangunahing mga bahagi: Mga Kabanata 1-11 ay nasasakop ang apat na pangunahing pangyayari. Mga kabanata 12-50 ay nasasakop ng apat na pangunahing mga tao.

3. Pag-aralan ang mga kabanata 1-2 at buuin ang sumusunod na tsart:

Araw Ano ang Nilikha Ng Dios

4. Sa mga kabanata 3-9 ano ang iyong natutuhan sa mga sumusunod:

- Ang mga taktika ng kaaway( Satanas… ang ahas): _____________________________

- Ang pagsulong ni Eva sa kasalanan: ________________________________________

- Ang kabayaran ng kasalanan sa pagkakaroon nito sa mundo: ______________________

- Ang kaparusahan Ng Dios sa pamamagitan ng baha: ____________________________

5. Para sa mga kabanata 12-50: Kilalanin ang apat na pangunahing tauhan at pag-aralan nang malalim ang kanilang mga buhay, makakuha ng espirituwal na paglalapat sa iyong buhay. Pag-aralan din ang salitang “ tipan” na ginamit ng malawak sa bahaging ito.

IKA-ANIM NA KABANATA

EXODO

MGA LAYUNIN:

Pagkatapos pag-aralan ang kabanatang ito ikaw ay may kakayahang:

· Masabi kung sino ang may akda ng aklat ng Exodo.

· Kilalanin kung para kanino isinulat ang aklat ng Exodo.

· Sabihin ang layunin ng aklat ng Exodo.

· Isulat ang Susing Talata ng aklat ng Exodo mula sa memorya.

· Sabihin ang Buhay at Prinsipyo ng Ministeryo sa aklat ng Exodo.

PAMBUNGAD

MAY-AKDA: Moises

PARA KANINO: Israel

LAYUNIN: Para maisulat ang pagpapalaya ng Israel mula sa pagkaalipin at dokumento ng kanilang layunin kung bakit sila ay naging bansa.

SUSING TALATA: Exodo 12:13

BUHAY AT MGA PRINSIPYO NG MINISTERYO: Matatamo lamang ang kaligtasan sa pamamagitan ng dugo ng Kordero ng Dios, Si Jesus.

PANGUNAHING TAUHAN: Moises, Aaron, Faraon, Miriam, Jethro

BALANGKAS

I. Ang Bansang Israel sa Egipto: 1:1-12:36

A. Pagkabilanggo sa Egipto: 1: 1-12:36

B. Ang Dios ay naglaan ng tagapagligtas: Si Moises: 2:1-4:31

C. Ang pakikipag-usap kay Faraon: 5: 1-11: 10

D. Ang Paskuwa: 12:1-30

E. Pagpapalaya mula sa Egipto: 12:31-36

II. Ang Israel sa ilang: 12:37-18:27

A. Ang pagalis at paghabol ng mga taga Egipto: 12:37-51:21

B. Ang paglalakbay tungo sa Sinai: 15:22-17:16

C. Ang pagbisita ni Jethro: 18:1-27

III. Ang Israel sa Sinai: 19:1-40:38

A. Ang pagbibigay ng batas: 19:1-25

B. Mga batas tungkol sa moral na pamumuhay: 19-22

C. Mga batas tungkol sa sosyal na pamumuhay: 22-23

D. Mga batas tungkol sa pamumuhay relihiyon: 24:1-31:18

E. Ang tabernakulo: 24:12-40:38

1. Ang desenyo ng tabernakulo: Ang mga utos patungkol sa tabernakulo at mga saserdote: 24:12-31:18

2. Ang pagkaantala ng tabernakulo: Ang gintong guya at ang pagbabago ng tipan: 32:1-34:35

3. Ang pagkatapos ng tabernakulo: Ang pagtatayo ng tabernakulo at institusyon ng pagka-saserdote: 35:1-40:38

PANSARILING PAGSUSULIT

1. Sino ang may-akda ng aklat ng Exodo?

________________________________________

3. Sabihin ang layunin ng aklat ng Exodo.

________________________________________

3. Para kanino isinulat ang aklat ng Exodo?

________________________________________

4.Sabihin ang Buhay at Prinsipyo ng ministeryo sa aklat ng Exodo?

________________________________________

5. Isulat ang Susing Talata ng Exodo.

________________________________________

( Ang mga sagot sa pagsusulit ay nakasulat sa pagtatapos ng huling kabanata ng manwal na ito.)

PARA SA DAGDAG NA PAG-AARAL

1. Ang Dios ay nagbigay ng sampung salot sa Egipto habang si Faraon ay pumayag na palayain ang Israel mula sa pagkaalipin:

- Dugo: 7:14-25

- Mga palaka: 8:1-15

- Kuto: 8:16-19

- Langaw : 8:20-32

- Baka: 9:1-7

- Mga Bukol: 9:8-12

- Granizo: 9: 13-35

- Balang: 10:1-20

- Kadiliman: 10:21- 29

- Kamatayan: 11:1-10, 12:29-36

2. Nakasulat sa Exodo 20:1-7 ang kilalang batas sa Lumang Tipan, ang Sampung Utos.

3. Ang isa sa pinakamahalagang paksa sa aklat ng Exodo ay ang plano para sa tabernakulo. Ang krokis sa susunod na pahina ay nagpapakita ng plano na ibinigay Ng Dios kay Moises para sa banal na lugar sa pagsamba.

Ang tabernakulo ay mahalaga dahil ito ang lugar ng sambahan at paghahandog para sa Israel, subalit ito rin ay may kauriang espirituwal. Ang ibig sabihin nito, ang bawat bahagi ng tabernakulo ay simbolo ng dakilang katotohanang espirituwal.

Ang patyo na naka palibot sa tabernakulo ay may sukat na 150 piye at 75 piye. Ito ay simbolo ng mundo.

Ang dambana ng handog na susunugin ay 7 1/2 piye bawat kuwadrado at 4 ½ piye ang taas. Ang mga handog ay sinusunog dito bilang simbolo ng pagsasakripisyo Ni Jesus para sa kasalanan ng mundo.

Ang hugasan na tanso ay isang malaking hugasan kung saan ang saserdote ay naghuhugas ng kanilang mga kamay at paa bago pumasok sa Banal na Dako. Ito ay simbolo ng bautismong Kristiyano.

Ang Banal na dako ay may sukat na 30 by 15 piye. Ito ay simbolo na ang iglesya ay nakahiwalay sa mundo ( ang patyo) at napasok sa pamamagitan ng sakripisyo Ni Cristo ( ang altar) at bautismo (ang hugasan).

Ang dulang ay simbolo ng Banal na Hapunan (o komunyon, ang tawag ng ilang mga denominasyon).

Ang kandelero ay nagbibigay liwanag sa Banal na Dako. Ito ay simbolo ng Salita ng Dios.

Ang dambana ng kamangyan ay lugar kung saan sinusunog ang insenso. Ang matamis na amoy ng usok na pumapailanlang sa Dios ay simbolo ng mga panalangin ng Kanyang mga anak.

Ang belo ay kurtina sa pagitan ng Banal na Dako at ang Kabanal-banalang Dako. Ito ay simbolo ng paghihiwalay ng Dios at tao

Ang Kabanal- banalang Dako ay 15 piye ang lapad at taas. Ito ay ganap na hugis kubo at ito ay simbolo ng langit. Dito nananahan ang presensiya Ng Dios.

Ang Kaban ng Tipan ay yari sa kahoy na nababalutan ng ginto. Ito ay may desenyong takip na gintong kerubin. Laman nito ang Sampung Utos na simbolo ng gobyerno Ng Dios, isang platong manna na nagpapaala-ala ng probisyon Ng Dios, at baston ni Aaron na nagpapaala-ala ng kapangyarihan Ng Dios sa Kanyang mga anak. Minsan sa isang taon ang saserdote ay nagwiwisik sa ibabaw ng kaban ng dugo na simbolo ng dugo Ni Jesus kung saan naalis ang ating mga kasalanan.

Ang Tabernakulo

5 N

10 7 4

ã3 2

9 8

1. Ang patyo.

2. Ang dambana ng handog na susunugin

3. Ang hugasan na tanso

4. Ang Banal na dako

5. Ang dulang

6. Ang kandelero

7. Ang dambana ng kamangyan

8. Ang belo sa pagitan ng Banal na Dako at Kabanal-banalang Dako

9. Ang Kabanal- banalang Dako

10. Ang Kaban ng Tipan

Mga Araw na Pangilin

Pag-aralan ang mga reperensiya sa unang hanay at buuin ang tsart. Ginawa ang una para iyong panundan. Ito ang mga araw ng pangilin na itinakda Ng Dios para sundin ng bansang Israel.

Mga talata Araw ng Pangilin Petsa Layunin kung bakit ginagawa

Levitico 23:3 Araw ng pamamahinga ika 7 araw Pamamahinga mula sa pag-

Exodo 20: 8-11 kada Linggo gawa; pagsamba

Deuteronomio 5:12-15

Levitico 23:5 Paskua 1/14

Mga Bilang 28: 16

Deuteronomio 16:1-2

Levitico 23:6-8 Tinapay na walang 1/15-21

Mga Bilang 28:17-25 lebadura

Deuteronomio 16: 3-8

Levitico 23: 9-14 Unang Bunga 1/16

Exodo 34:22

Mga Bilang 28:26-31

Levitico 23:15-22 Pentecostes 3/6

Exodo 34:22 (Pag-aani; Mga Linggo)

Deuteronomio 16:9-12

Levitico 23:23-25 Pakakak 7/1

Mga Bilang 29:1-6

Levitico 23:26-32 Araw ng Pagtubos 7/10

Levitico 16

Mga Bilang 29:7-11

Levitico 23:33-44 Mga Tabernakulo 7/15-21

Mga Bilang 29:12-40

Deuteronomio 16:13-15

Levitico 25:1-7 Sabbath na Taon Tuwing ikapitong taon

Exodo 23:10-11

Levitico 25:8-55 Kaligayahan/Jubilee Tuwing ika limangpung taon

IKA-PITONG KABANATA

LEVITICO

MGA LAYUNIN:

Pagkatapos pag-aralan ang kabanatang ito ikaw ay may kakayahan na :

· Masabi kung sino ang may akda ng aklat ng Levitico.

· Kilalanin kung para kanino isinulat ang aklat ng Levitico.

· Sabihin ang layunin ng aklat ng Levitico.

· Isulat ang Susing Talata ng aklat ng Levitico mula sa memorya.

· Sabihin ang Buhay at Prinsipyo ng Ministeryo sa aklat ng Levitico.

PAMBUNGAD

MAY-AKDA: Moises

PARA KANINO: Israel

LAYUNIN: Para maipakita sa Israel kung paano mamuhay bilang banal na bansa na may pagkakaisa sa Dios at ihanda sila na paratingin ang planong katubusan Ng Dios sa ibang bansa.

SUSING TALATA: Levitico 20:7

BUHAY AT MGA PRINSIPYO NG MINISTERYO: Hinihingi ng Dios ang kabanalan sa Kanyang mga Anak.

PANGUNAHING TAUHAN: Moises, Aaron

BALANGKAS

I. Mga batas patungkol sa mga handog: 1:1-7:38

A. Pambungad: 1:1-2

B. Ang handog na susunugin: 1:3-17

C. Ang handog na kakanin: 2: 1-16

D. Ang handog na pangpayapa: 3:1-17

E. Ang handog para sa kasalanan: 4: 1-5:13

F. Ang handog sa pagkakamali: 5:14-17

II. Mga batas at pangyayari na may kaugnayan sa mga saserdote: 8-10

A. Mga tagubilin para sa pagtatalaga: 8: 1-9:24

B. Pagpaparusa para sa paglabag: 10:1-20

III. Mga Batas ng paglilinis: 11: 1-15:33

A. Malinis at di malinis na pagkain: 11:1-47

B. Paglilinis pagkatapos ng panganganak: 12: 1-8

C. Ketong: 13:1-14:57

D. Ang pagkamarumi at paglilinis: 15: 1-33

IV. Ang Araw ng Pagsisisi: 16: 1-34

A. Ang paghahanda ni Aaron: 16:1-10

B. Ang handog para sa kasalanan ng mga saserdote: 16:11-14

C. Ang handog para sa kasalanan ng nga tao: 16:15-19

D. Ang sangkalan/scapegoat: 16:20-22

E. Ang pagkabuo ng handog: 16: 23-28

F. Ang kadakilaan ng araw: 16:29-34

V. Ang alituntunin ng kabanalan: 17:1-27: 34

A. Mga pagbabawal: 17: 1-22:33

1. Kabanalan na maykinalaman sa mga tao: 17:1-20:27

2. Kabanalan na maykinalaman sa mga saserdote: 21:1-22:33

B. Mga Kapistahan ng relihiyon: 23: 1-44

1. Araw ng pamamahinga: 23:1-3

2. Paskua atTinapay na walang lebadura: 23:4-14

3. Pista ng mga sanglinggo o Pentecostes: 23:15-22

4. Pista ng mga pakakak: 23:23-25

5. Araw ng Pagsisisi: 23:25-32

6. Pista ng tabernakulo: 23:33-44

C. Mga simbolo ng relihiyon: 24:1-23

D. Ang Sabbath na taon at kaligayahan/ jubilee: 25: 1-26:2

E. Mga pangako at mga babala: 26: 3-44

1. Ang pangangailangan ng tamang relasyon Sa Dios: 26:1-2

2. Ang mga pagpapala sa pagsunod Sa Dios: 16:1-2

3. Ang parusa sa pagsuway: 26: 14-39

4. Ang katapatan Ng Dios sa Kanyang tipan: 26:40-45

5. Ang buod ng salaysay: 26:46

F. Mga pangako at ikapo: 27: 1-34

1. Mga pangako sa mga tao: 27:2-8

2. Mga pangako sa mga hayop: 27: 9-13

3. Mga pangako sa mga bahay at bukid: 27: 14-25

4. Ang ikapo: 27:30-33

(a) Una mula sa mga halimaw: 27:26-27

(b) Itinalagang mga bagay: 27: 28-29

PANSARILING PAGSUSULIT

1. Sino ang may-akda ng aklat ng Levitico?

________________________________________

2.Sabihin ang layunin ng aklat ng Levitico.

________________________________________

3. Para kanino isinulat ang aklat ng Levitico?

4.Sabihin ang Buhay at prinsipyo ng ministeryo sa aklat ng Levitico?

________________________________________

5. Isulat ang Susing Talata ng Levitico mula sa memorya .

________________________________________

( Ang mga sagot sa pagsusulit ay nakasulat sa pagtatapos ng huling kabanata ng manwal na ito.)

PARA SA DAGDAG NA PAG-AARAL

1. Pag-aralan ang salitang “banal” sa Levitico. Ito ay ginamit ng mahigit sa 100 beses. Ang iba pang susing salita ay “sakripisyo/ handog” ginamit ng 42 beses, “ saserdote” ginamit ng 189 beses, at ang “dugo” ay ginamit ng 86 beses.

2. Ang pamantayan ng kabanalan na inilarawan sa Levitico ay patungo sa Dios (vertical) at patungo sa tao (horizontal). Sa mensahe ng mga kabanatang 1-10 ito ay pataas (“Ako ay Banal”) at ang mensahe sa mga kabanatang 11-27 ay patungo sa tao (“ Magpakabanal kayo”).

Ako

Banal

Mga banata 1-10

Magpakabanal Kayo

Mga kabanata 11:27

3. Narito ang limang magkakaibang uri ng handog na inilarawan sa Levitico. Ang unag tatlong handog ay sinimulan para mapanatili ang pakikiisa “fellowship” sa Dios. Ang huling dalawa ay para mapanumbalik ang nasirang pakikiisa “fellowship.”

Handog Kabanata kung saan nasimulan Detalye ng Batas

Sinusunog 1 6:8-13

Pagkain 2 6:14-23

Kapayapaan 3 7:11-34

Kasalanan 4 6:25-30

Pagkakamali 5:1-6:7 7:1-7

4. Ang bilang pito (7) ay may malaking kahulugan sa aklat ng Levitico:

- Tuwing ika-pitong (7) araw ay Sabbath.

- Ang dugo ay iwinisik ng pitong (7) beses sa tabernakulo.

- Tuwing ika-pitong (7) taon ay “Sabbatic year”.

- Tuwing ika-pitong (7) taon ng “ Sabbatic year” ay sinusundan ng “Jubilee year”.

- Tuwing ika-pitong (7) buwan ay natatanging banal, mayroong tatlong pista.

- Mayroong pitong (7) linggo sa pagitan ng Paskua at Pentecostes.

- Ang pista ng Paskua ay natatapos sa ika-pitong (7) araw.

- Ihiwalay ang maruming tao ng pitong (7) araw.

- Ang Pista ng Tabernakulo ay natatapos sa ika-pitong (7) araw.

- Tuwing Paskua, labing apat (14) na kordero (2x7) ay inihahandog araw-araw.

- Tuwing Pentecostes pitong (7) kordero ang inihahandog.

- Sa pista ng tabernakulo labing apat (14) na kordero ang inihahandog araw-araw.

IKA-WALONG KABANATA

MGA BILANG

MGA LAYUNIN:

Pagkatapos pag-aralan ang kabanatang ito ikaw ay may kakayahan na :

· Masabi kung sino ang may akda ng aklat ng Mga Bilang.

· Kilalanin kung para kanino isinulat ang aklat ng Mga Bilang.

· Sabihin ang layunin ng aklat ng Mga Bilang.

· Isulat ang Susing Talata ng aklat ng Mga Bilang mula sa memorya.

· Sabihin ang Buhay at Prinsipyo ng Ministeryo sa aklat ng Mga Bilang.

PAMBUNGAD

MAY-AKDA: Moises

PARA KANINO: Israel

LAYUNIN: Mga talaan ng karanasan sa paglalakbay sa ilang, na uri ng kabiguan ng Kristiyano

SUSING TALATA: Mga Bilang 32: 23

BUHAY AT MGA PRINSIPYO NG MINISTERYO: Ang Dios ay hindi nalulugod sa anumang bagay na walang buong pagtatalaga.

PANGUNAHING TAUHAN: Moises, Korah, Balaam, Aaron. Miriam, Josue, Caleb

BALANGKAS

I. Paghahanda sa pagalis mula sa Sinai: 1:1-10:10

A. Binilang ang mga tao: 1:1-54

B. Inayos ang kampo: 2:1-34

C. Tinuruan ang mga saserdote at Levitico: 3:1-4:49

D. Ang mga tao ay pinangalagaan: 5: 1-31

E. Ang sumpa ng mga Nazareo: 6: 1-27

F. Mga kaloob ng mga prinsipe: 7: 1-89

G. Ang pagsindi ng mga ilawan sa tabernakulo: 8:1-4

H. Paglilinis sa mga Levitico: 8:5-26

I. Ang pagdaraos ng Paskua: 9; 1-14

J. Patnubay ng kampo: 9: 15-23

K. Ang pagtawag sa kapulungan at pagalis ng kampo: 10:1-10

II. Ang paglalakbay mula sa Bundok ng Sinai tungo sa Kadesh- Barnea: 10: 11-12:15

A. Tawag para maglakbay: 10: 11-28

B. Tumanggi si Hobab sa paglilingkod: 10: 29-32

C. Ang nagpapatuloy na ulap: 10: 34-36

D. Ang maapoy na paghuhukom: 11:1-3

E. Ang pagrereklamo ng mga tao: 11:4-9

F. Ang nagalit na propeta: 11: 10-15

G. Ang nakamamatay na pagkain: 11: 31-34

H. Ang nagdurusang kapatid na babae: 12:1-15

III. Ang Israel sa Kadesh- Barnea: 13: 1-14:45

A. Nagpadala ng tiktik sa lupain: 13: 1-25

B. Ang ulat at tugon: 13:26-14:10

C. Ang paghuhukom Ng Dios: 14: 11-34

IV. Mga pangyayari sa paglalakbay sa ilang: 20:1-35:34

A. Ang pagbato sa sumuway sa “Sabbath”: 15:32-36

B. Ang paghihimagsik ni Kore: 16:1-32

C. Ang pamumulaklak ng tungkod ni Aaron: 17:1-13

D. Ang turo kay Aaron: 18: 1-19:22

E. Ang kamatayan ni Miriam: 20:1

F. Ang kasalanan ni Moises: 10:1-13

G. Ang kahilingan ay tinanggihan: 20:14-22

H. Ang kamatayan ni Aaron: 20:23-29

I. Mga ahas sa kalagitnaan ng mga tao: 21: 5-9

J. Ang masamang propeta: 22: 1-24:25

K. Ang matapat na saserdote: 25: 1-18

L. Iba pang mga turo: 26: 1-31: 54

M. Ang paghahati-hati sa Silangan ng Jordan: 32: 1-42

N. Mga tala ng paglalakbay mula sa Egipto: 33:1-56

O. Mga tagubilin bago pumasok sa Canaan: 34: 1-36:13

PANSARILING PAGSUSULIT

1. Sino ang may-akda ng aklat ng Mga Bilang?

________________________________________

4. Sabihin ang layunin ng aklat ng Mga Bilang.

________________________________________

3. Para kanino isinulat ang aklat ng Mga Bilang?

________________________________________

4.Sabihin ang Buhay at prinsipyo ng ministeryo sa aklat ng Mga Bilang?

________________________________________

5. Isulat ang Susing Talata ng Mga Bilang mula sa memorya.

________________________________________

( Ang mga sagot sa pagsusulit ay nakasulat sa pagtatapos ng huling kabanata ng manwal na ito.)

PARA SA DAGDAG NA PAG-AARAL

1. Ang pagpapalit ng pinuno sa Israel ay nangyari sa Mga Bilang. Si Josue ang pumalit kay Moises bilang political na pinuno at si Eleazar ang pumalit kay Aaron bilang pinuno ng relihiyon: Basahin ang Mga Bilang 27: 15-23 at 20: 23-29.

2. Ang kamatayan at pagkabuhay na muli Ni Jesus ay inilarawan sa Mga Bilang, bilang ahas at tungkod: 21: 5-9: 17:8

3. Ang sumunod na tsart ay talaan ng mga resulta ng dalawang ”pagbibilang” o sensus sa Isarel:

Tribo Unang sensus Ikalawang sensus

Ruben 46,500 43,730

Simon 59,300 22,200

Gad 45,650 40,500

Judah 74,600 76,500

Issachar 54,400 64,300

Zebulun 57,400 60,500

Ephraim 40,500 32,500

Manasseh 32,200 52,700

Benjamin 35,400 45,600

Dan 62,700 64,400

Asher 41,500 53,400

Naphtali 53,400 45,400

________ _________ ________

Kalahatan 603,550 601,730

4. Ipinakikita ng krokis na ito ang ayos ng kampo ng tribo ng Israel na may kaugnayan sa tabernakulo.

Norte/Hilaga

x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x

x Asher Dan Naphtali x

x x

x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x Benjamin x x Issachar x

x x Merarites x x

x x x x

x Ephraim x Gershonites Moses x x x x Aaron x Judah x

x x _________ Saserdote x x

x x x x

x x Tabernakulo x x

x x _________ x x

x x x x

x x Kohathites x x

x Manasseh x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Zebulun x

x x

x Gad Reuben Simeon x

x x

x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

Timog

IKA-SIYAM NA KABANATA

DEUTERONOMIO

MGA LAYUNIN:

Pagkatapos pag-aralan ng kabanatang ito ikaw ay may kakayahan na :

· Masabi kung sino ang may akda ng aklat ng Deuteronomio.

· Kilalanin kung para kanino isinulat ang aklat ng Deuteronomio.

· Sabihin ang layunin ng aklat ng Deuteronomio.

· Isulat ang Susing Talata ng aklat ng Deuteronomio mula sa memorya.

· Sabihin ang Buhay at Prinsipyo ng Ministeryo sa aklat ng Deuteronomio.

PAMBUNGAD

MAY-AKDA: Moises

PARA KANINO: Israel

LAYUNIN: Masabing muli ang batas sa mga bagong henerasyon ng Israel na ipinanganak mula sa bundok ng Sinai.

SUSING TALATA: Deuteronomio 6: 4-5

BUHAY AT MGA PRINSIPYO NG MINISTERYO: Ang pagsunod ay magdadala ng pagpapala at ang pagsuway ay magdadala ng paghuhukom.

PANGUNAHING TAUHAN: Moises, Josue, Balaam, Amalek, Miriam

BALANGKAS

I. Unang sermon ni Moises: Makasaysayan 1:1-4

A. Pambungad na Makasaysayan: 1:1-5

B. Pagbabaliktanaw sa paglalakbay mula Horeb hanggang Moab: 1:6-3:29

C. Ang panawagan sa bagong henerasyon para panatilihin ang utos: 4:1-40

D. Salaysay sa pagbibigay ng bayan na tanggulan: 4:41-43

E. Buod ng batas ni Moises: 4:44-49

II. Ikalawang sermon ni Moises: Legal 5:1-26:19

A. Inulit ang sampung utos: 5:7-21

B. Siya ay nagbabala laban sa imoralidad (23:17); makompromiso (7:1-5); at pangkukulam; 18:9-14

C. Inilarawan ni Moises ang Canaan: 8:7-8

D. Ginunita niya ang kanyang personal na karanasan sa Dios sa bundok ng Sinai: 9:9-21

E. Pinaalalahanan niya sila ng pinansiyal na obligasyon nila sa Dios: 26: 1-19

F. Mga Batas tungkol sa pananamit: (22:50); diborsiyo (24:1-4); karapatan ng babae

( 21:10-17; 22:13-20); at pakikipaglaban (20:1-20) ay ibinigay.

G. Ibinuod niya ang plano Ng Dios: 6:23

III. Ikatlong sermon ni Moises: Prophetic: 27: 1-30:20

A. Nakasulat na mga batas sa bato, at mga pagpapala at mga sumpa: 27:1-26

B. Hula ng mga pagpapala at mga sumpa: 28:1-68

C. Pangangaral sa kabanalan: 29:1-30: 20

IV. Makasaysayang apendise: 31:1-34: 12

A. Huling pananalita ni Moises at pagtatalaga kay Josue: 31:1-30

B. Ang awit at pangaral ni Moises: 32:1-47

C. Ang huling salita ng Dios kay Moises: 32: 48-52

D. Pangwakas na pagpapala ni Moises sa tribo: 33: 1-29

E. Ang kamatayan at libing ni Moises: 34:1-12

PANSARILING PAGSUSULIT

1. Sino ang may-akda ng aklat ng Deuteronimio?

________________________________________

2.Sabihin ang layunin ng aklat ng Deuteronomo.

________________________________________

3. Para kanino isinulat ang aklat ng Deuteronomio?

________________________________________

4.Sabihin ang Buhay at prinsipyo ng ministeryo sa aklat ng Deuteronomio?

________________________________________

5. Isulat ang Susing Talata ng Deuteronomio mula sa memorya.

________________________________________

( Ang mga sagot sa pagsusulit ay nakasulat sa pagtatapos ng huling kabanata ng manwal na ito.)

PARA SA DAGDAG NA PAG-AARAL

1. Nang Si Jesus ay tinukso ni Satanas sinipi Niya ang aklat ng Deuteronomio. Paghambingin ang Mateo 4:4 sa Deuteronomio 8:3; Mateo 4:7 sa Deuteronomio 6:16; at Mateo 4:10 sa Deuteronomio 6:13.

2. Ang Deuteronomio ay makasaysayang aklat , subalit ito ay nagtataglay ng apat na mahahalagang mga propesiya:

- Ang pagpasok ng Israel sa pamumuno ni Josue sa Canaan: 7:2; 9:1-3; 31:3,5

- Ang kasalanan ng Israel habang nasa Canaan: 31:16-18, 20, 29

- Ang pagtapon mula sa Canaan: 4:26-28; 7:4; 8:19-20; 28: 36,41,49,50,53,64

- Ang pagbabalik ng Israel sa Canaan: 4: 29; 30: 1-3,10

3. Pag-aralan ang mga susing salita “gawin”, “panatilihin”, mangilin.” Ang mga ito ay nabanggit ng 177 beses sa Deuteronomio.

4. Ang isa pang susing salita sa aklat na ito ay “ tandaan.” Ito ay madalas ulitin sa buong aklat. Ang mga Israelita ay sinabihan na tandaan:

- Ang pagbibigay ng Batas: 4:9-10

- Ang tipan: 4:23

- Ang nakaraan nilang pagkaalipin: 5:15

- Ang kanilang pagpapalaya: 7:18

- Ang pangunguna at probisyon Ng Dios: 8:2-6

- Mga nakaraang kasalanan: 9:7

- Paghuhukom Ng Dios : 24:9

- Ang mga lumang araw: 32:7

5. Ang aklat na ito ay nagtataglay ng awit na maaaring awitin sa panahon ng masidhing paghihirap. Paghambingin ang Deuteronomio 31: 30-32:45 sa Apocalipsis 15:3-4.

6. Ang pangunahing tema ng aklat ng Deuteronomio ay ang kahalagahan ng Salita Ng Dios. Tingnan ang 4:1,2,7,9; 6:7-9; 11:18-21; 27:1-4; 30:11-14; 31:11-12; 32:46-47.

7. Para sa makasaysayang nilalaman ng Levitico, basahin ang Mga Bilang 21:21-22:1 at Deuteronomio 1:1-5

PAMBUNGAD SA MGA AKLAT NG KASAYSAYAN

Ang mga sumusunod na grupo ng mga aklat na ating sisiyasatin ay ang mga aklat ng kasaysayan. Ang mga ito ay ang sumusunod na mga aklat:

Josue: Mga detalye kung paano ang sumunod na lider kay Moises, si Josue, ay nanguna sa mga Israelita tungo sa Lupang Pangako sa Canaan. Nakatala dito ang militar na kampanya at ang paghahati ng lupa sa mga tao.

Mga Hukom: Ang Israel ay tumalikod Sa Dios pagkatapos na si Josue ay namatay. Nakasulat sa aklat na ito ang malungkot na kuwento ng kanilang paulit-ulit na kasalanan at nagtindig Ang Dios ng mga hukom para mailigtas sila sa mga puwersa ng kaaway.

Ruth: Ang kuwento ni Ruth, isang babae na Gentil sa bansang Moab, na nagpasyang maglingkod sa Dios ng Israel. Siya ay naging lola sa tuhod ni David.

I Samuel: Ang aklat na ito ay naka sentro sa tatlong tao: Si Samuel na siyang huling hukom ng Israel; Saul, ang unang hari ng Israel; at si David na sumunod sa masuwaying hari na si Saul.

II Samuel: Ang maluwalhating apatnapung (40) taon na paghahari ni haring David ay nakasulat sa aklat na ito.

I Mga Hari: Ang pangangasiwa ni haring Solomon at ang mga hari sa nahating kaharian sa pangangasiwa ni Ahab sa norte at Jehoshaphat sa timog, ang paksa sa aklat na ito.

II Mga Hari: Ang huling pagbagsak ng Israel at Judah ay sinariwa sa aklat na ito.

I Mga Cronica: Ang paghahari ni David at paghahanda sa pagtatayo ng templo ay nakasulat dito. Ang panahon ng aklat na ito ay kasabay ng aklat ng II Samuel.

II Mga Cronica: Nakasulat sa aklat na ito ang pagpapatuloy ng kasaysayan ng Israel hanggang sa pangangasiwa ni Solomon na nakatuon sa kaharian sa Timog. Ito ay nagtapos sa utos ni Cyrus na pagpapahintulot sa pagbalik ng mga tao sa Babilonia hanggang Jerusalem.

Ezra: Madetalye na nakasulat dito ang pagbababalik ng mga Judio mula sa pagkabilanggo sa Babilonia.

Nehemias: Ang muling pagtatayo ng mga pader sa pangunguna ni Nehemias ay nakasulat sa aklat ni Nehemias. Ang proyektong ito ay nagsimula labingapat (14) na taon pagkatapos magbalik ni Ezra kasama ang mga tao.

Esther: Ang pagpapalaya Ng Dios sa mga Judio sa pamamagitan ni Esther at Mardoceo ang paksa ng aklat na ito.

IKA-SAMPUNG KABANATA

JOSUE

MGA LAYUNIN:

Pagkatapos pag-aralan ang kabanatang ito ikaw ay may kakayahan na :

· Masabi kung sino ang may akda ng aklat ng Josue.

· Kilalanin kung para kanino isinulat ang aklat ng Josue.

· Sabihin ang layunin ng aklat ng Josue.

· Isulat ang Susing Talata ng aklat ng Josue mula sa memorya.

· Sabihin ang Buhay at Prinsipyo ng Ministeryo sa aklat ng Josue.

PAMBUNGAD

MAY-AKDA: Josue

PARA KANINO: Israel

LAYUNIN: Magtala ng kasaysayan ng pagsakop sa Canaan

SUSING TALATA: Josue 24:15

BUHAY AT MGA PRINSIPYO NG MINISTERYO: Walang moral at espirituwal na tagumpay na makakamit na walang pakikipaglaban.

PANGUNAHING TAUHAN: Josue, Rahab, Caleb, Achan, Balaam, Eleazar

BALANGKAS

I. Pagpasok sa Lupa: 1:1-5: 15

A. Si Josue ay naatasan: 1:1-9

B. Paghahanda sa pagtawid sa Jordan: 1:10-2:24

C. Natawid ang Jordan: 3:1-4:24

D. Naakupahan ang Gilgal: 5:1-5

II. Ang pag-aari sa lupa: 6:1-12:24

A. Nakuha ang Jerico at Ai: 6:1-8:29

B. Ang altar ni Josue: 8L30-35

C. Ang pagtanggap sa mga Gabaonita: 9:1-27

D. Nasakop ang timog Canaan: 10:1-43

E. Nasakop ang hilagang Canaan: 11:1-15

F. Ang buod ng pagsakop: 11:16-12:24

III. Pagsakop sa lupa: 13:1-22:34

A. Ang utos ni Josue: 13:1-7

B. Ang tribo ng silangan ay binigyan ng lupa: 13:8-33

C. Ang tirbo ng kanluran ay binigyan ng lupa: 14: 1-19:51

D. Ang bayang ampunan: 20: 1-9

E. Ang bayang para sa Levita: 21: 1-45

F. Ang silangang tribo ay bumalik sa kanilang tahanan:22:1-34

IV. Ang pagpapaalam at kamatayan ni Josue: 23:1-24:33

A. Kanya silang pinaalalahanan ng kabutihan Ng Dios: 23:3-10

B. Kanya silang binalaan tungkol sa pagsuway: 23:11-13

C. Kanyang ginunita ang kasaysayang ito: 24:1-13

D. Hinamon niya sila na maglingkod Sa Dios: 24:14-18

E. Kanyang binuo ang aklat na nagtataglay ng kanyang pangalan: 24:26-28

F. Siya ay namatay at umalis tungo sa Langit: 24:29-33

PANSARILING PAGSUSULIT

1. Sino ang may-akda ng aklat ng Josue?

________________________________________

2.Sabihin ang layunin ng aklat ng Josue.

________________________________________

3. Para kanino isinulat ang aklat ng Josue?

________________________________________

4.Sabihin ang Buhay at prinsipyo ng ministeryo sa aklat ng Josue?

________________________________________

________________________________________

________________________________________

5. Isulat ang Susing Talata ng Josue mula sa memorya.

________________________________________

( Ang mga sagot sa pagsusulit ay nakasulat sa pagtatapos ng huling kabanata ng manwal na ito.)

PARA SA DAGDAG NA PAG-AARAL

Ang aklat ng Josue at aklat ng Exodo ay maaring paghambingin. Sa Exodo, hinati Ng Dios ang tubig sa Dagat Na Pula para mailabas ang Kanyang mga anak sa pagsakop ng Egipto. Sa Josue, hinati Ng Dios ang tubig sa ilog ng Jordan para madala ang mga anak Niya sa Canaan, ang lupa na pagpapala.

Ibinuod ni Moises ng dalawang aklat sa Deuteronomio 6:23:

“ At kami ay inilabas Niya roon… na Kaniyang ipinasok kami rito.”

IKA-LABINGISANG KABANATA

MGA HUKOM

MGA LAYUNIN:

Pagkatapos pag-aralan ang kabanatang ito ikaw ay may kakayahan na :

· Masabi kung sino ang may akda ng aklat ng Mga Hukom.

· Kilalanin kung para kanino isinulat ang aklat ng Mga Hukom.

· Sabihin ang layunin ng aklat ng Mga Hukom.

· Isulat ang Susing Talata ng aklat ng Mga Hukom mula sa memorya.

· Sabihin ang Buhay at Prinsipyo ng Ministeryo sa aklat ng Mga Hukom.

PAMBUNGAD

MAY-AKDA: Samuel

PARA KANINO: Israel

LAYUNIN: Makasaysayang pagtatala ng mga nangyari sa pangunguna ng mga hukom pagkatapos ng aklat ng Josue.

SUSING TALATA: Mga Hukom 17:6

BUHAY AT MGA PRINSIPYO NG MINISTERYO: Mayrooong banal na batayan ng pagpaparusa para manumbalik ang mga anak ng Dios mula sa kasalanan tungo sa kaligtasan

PANGUNAHING TAUHAN: Mga Hukom ( Tingnan ang mga talaan sa balangkas sa ibaba)

BALANGKAS

I. Pambungad sa panahon ng mga Hukom: 1: 1-2:5

A. Ang political na kondisyon mula sa Josue hanggang sa panahon ng mga hukom: 1:1-36

B. An kondisyon ng relihiyon mula sa Josue hanggang sa panahon ng mga hukom: 2:1-5

II. Ang panahon ng mga hukom: 2:6-16:31

A. Buod ng kondisyon ng relihiyon ng buong panahon: 2:6-3:6

B. Mga talaan ng mga hukom: 3:7-16:31

1. Othniel ng Judah: 3:7-11

2. Eglon ng Benjaminita: 3:12-30

3. Samgar: 3: 31

4. Debora ng Ephraim at Barak ng Naptali: 4:1-5:31

5. Gideon ng Manasseh at Abimelech: 6:1-9:57

6. Tola ng Issachar: 10:1-2

7. Jair ng Gilead: 10: 3-5

8. Jephte ng Gilead: 10:6-12:7

9. Ibzan ng Zebulon: 12:8-10

10. Elon ng Zebulon: 12:11-12

11. Abdon ng Ephraim: 12: 13-15

12. Samson ng Dan: 13: 1-16:31

III. Kasaysayang apendise: 17: 1-21:25

A. Ang diyus-diyosan ni Michas at ang mga Danita: 17:1-18:31

1. Si Michas at ang kanyang personal na saserdote: 17: 1-13

2. Ang mga Danita ay naniwala sa mga diyus-diyosan: 18: 1-31

B. Ang krimen ng mga Benjaminita at Gibeah at ang kanilang parusa: 19:1-21:25

1. Ang pagtigil sa Gabao: 19: 1-15

2. Ang krimen: 19: 16-27

3. Ang tugon ng Levita: 19:28-29

4. Ang kalupitan ng Israel: 19:30-20:11

5. Ang tatlong digmaan: 20:12-21:25

PANSARILING PAGSUSULIT

1. Sino ang may-akda ng aklat ng Mga Hukom ?

________________________________________

5. Sabihin ang layunin ng aklat ng Mga Hukom.

________________________________________

3. Para kanino isinulat ang aklat ng Mga Hukom?

________________________________________

4.Sabihin ang Buhay at prinsipyo ng ministeryo sa aklat ng Mga Hukom?

________________________________________

5. Isulat ang Susing Talata ng Mga Hukom mula sa memorya.

________________________________________

( Ang mga sagot sa pagsusulit ay nakasulat sa pagtatapos ng huling kabanata ng manwal na ito.)

PARA SA DAGDAG NA PAG-AARAL

1. Ang aklat ng mga Hukom ay direktong kabaliktaran ng aklat ng Josue.

Ang Josue ay nagsasabi ng tagumpay, kalayaan, pananampalataya, pagsulong, pagsunod, espirituwal na pangitain, kagalakan, kalakasan, at pagkakaisa ng mga tribo na mayroong malakas na pamunuan.

Ang mga hukom ay naglalarawan ng pagkatalo, pangaalipin, walang paniniwala, paghahati-hati, pagsuway, pagpapahalaga sa mga makamundo, kalungkutan, kahinaan, at walang pagkakaisa ng mga tribo.

2. Ang Galacia ay nagbigay ng napakahusay na buod ng mga aklat ng Josue at Mga Hukom. Inilalarawan ng Galacia 5:22-26 ang Josue, at 5:17-21 na inilarawan ang Mga Hukom.

3. Ang Mga Hukom ay klasik na halimbawa ng Oseas 8:7 at Galacia 6:7.

4. Ang Mga Hukom 17:6 ay buod ng kondisyon na nangyayari sa Isarel sa panahon ng mga Hukom.

5. Ang kuwento ng pinakamalakas na lalaki sa kasaysayan ay makikita sa Mga Hukom 15.

6. Basahin nag kuwento ng mga sundalo na napatay dahil sa hindi tamang pagbanggit ng salita: Mga Hukom 12

7. Ang Dios ay gumamit ng hindi pangkaraniwang paraan sa aklat ng Mga Hukom. Ginamit Niya :

- Ang isang panundot sa baka : 3:31

- Isang pako: 4:21

- Mga Pakakak: 7:20

- Mga banga: 7:20

- Mga sulo: 7:20

- Isang pangibabaw na bato ng gilingan: 9:53

- Panga ng asno : 15:15

8. Buuin ang sumusunod na tsart habang iyong pinag-aaralan ang patuloy na paulit-ulit na pangyayari sa aklat ng Mga Hukom. Ang unang pagikot (cycle) ay ginawa bilang halimbawa na iyong panunundan:

Ang Ikot ng Mga Hukom

Mga Ikot 3:7-11 3:12-30 4:1-5:31 6:1-8:32 8:33-10:5 10:6-12:15 13: 1-16:31

________________________________________

S “Idolatry”

________________________________________

S 8 taon Hari

E ng Mesopotamia

________________________________________

S Umiyak sa

U Panginoon

S Othoniel sa

A pamamagitang ng giyera

I 40 taon

MGA HUKOM SA ISRAEL

Pangalan Petsa B.C Bilang ng Taon

Othoniel 1400-1360 40

Ehud 1360-1280 80

Samgar 1280 1

Debora 1280-1240 40

Gadeon 1240-1200 40

Abimelech 1200-1197 3

Tola 1197-1174 23

Jair 1174-1152 22

Jephthah 1152-1146 6

Ibzan 1146-1138 8

Elon 1138-1128 10

Abdon 1128-1121 7

Samson 1121-1101 20

IKA-LABINGDALAWANG KABANATA

RUTH

MGA LAYUNIN:

Pagkatapos pag-aralan ang kabanatang ito ikaw ay may kakayahan na :

· Masabi kung sino ang may akda ng aklat ng Ruth.

· Kilalanin kung para kanino isinulat ang aklat ng Ruth.

· Sabihin ang layunin ng aklat ng Ruth.

· Isulat ang Susing Talata ng aklat ng Ruth mula sa memorya.

· Sabihin ang Buhay at Prinsipyo ng Ministeryo sa aklat ng Ruth.

PAMBUNGAD

MAY-AKDA: Hindi kilala

PARA KANINO: Israel

LAYUNIN: Naisulat bilang bahagi ng kasaysayan ng Israel upang ilarawan ang malasakit Ng Dios sa lahat ng tao. Inilarawan din dito ang relasyon Ni Jesus na “kinsman- redeemer”.

SUSING TALATA: Ruth 1:16-17

BUHAY AT MGA PRINSIPYO NG MINISTERYO: Kayang baguhin Ng Dios ang kahirapan ng buhay ng pagpapala.

PANGUNAHING TAUHAN: Noemi (Mara ), Elimelech, Mahalon, Chelion, Orpha, Ruth, Boaz, walang pangalan na “kinsman.”

BALANGKAS

I. Moab: 1:1-5

A. Paglalakbay patungong Moab: 1:1-2

1. Nang ang kuwento ay maganap: 1:1

2. Nang sila ay nagtungo sa Moab: 1:1

3. Pagpapakilala sa mga pamilya: 1:2

B. Trahedya sa Moab: 1:3-5

1. Namatay ang asawa ni Noemi: 1:3

2. Nagasawa ang mga anak na lalaki ni Noemi: 1:4

3. Namatay ang mga anak na lalaki ni Noemi: 1:5

II. Ang pagbabalik sa Bethlehem: 1:6-18

A. Ang plano ni Noemi na bumalik at sabihin sa kanyang mga manugang na bumalik sa kanilang mga sariling bayan: 1:6-9

B. Ang kanilang pagsamo na manatili: 1:10

C. Ang sagot ni Noemi: 1:11-13

D. Ang kanilang tugon: 1:14

E. Ang deklarasyon ni Ruth: 1:16-18

1. Ayaw niyang iwan si Noemi: 1:16

2. Siya ay tutungo kung saan tutungo si Noemi: 1:16

3. Siya ay maninirahan kung saan maninirahan si Noemi: 1:16

4. Ang bayan ni Noemi ay kanyang magiging bayan: 1:16

5. Ang Dios ni Noemi ang kanyang Dios: 1:16

6. Siya ay mananatiling tapat hanggang kamatayan: 1:17

III. Pagdating sa Behtlehem: 1:19-22

A. Ang pagtanggap ng siyudad: 1:19

B. Ang tugon ni Noemi: 1:20-21

C. Ang panahon ng kanilang pagbalik: 1:22

IV. Si Ruth sa bukid ni Boaz: 2:1-17

A. Namulot sa bukid: 2:1-3

B. Mapansin ni Boaz: 2:4-13

C. Oras ng pagkain kasama ni Boaz: 2:14

D. Namulot sa pinakamaganda: 2:15-17

E. Pagbalik mula sa bukid: 2:18-23

V. Ang natatanging plano: 3:1-18

A. Ang plano ni Noemi: 3:1-5

B. Ang mga resulta: 3:6-15

C. Ang pagbabalik kay Noemi: 3:16-18

VI. Ang pagtubos : 4: 1-13

A. Ang proseso: 4:1-12

B. Ang pagsasama ni Ruth at ni Boaz:: 4:13-17

C. Ang pagpapala: 4:14-16

VII. Ang angkanan ni David: 4:17-22

PANSARILING PAGSUSULIT

1. Sino ang may-akda ng aklat ng Ruth?

________________________________________

6. Sabihin ang layunin ng aklat ng Ruth.

________________________________________

3. Para kanino isinulat ang aklat ng Ruth?

________________________________________

4.Sabihin ang Buhay at prinsipyo ng ministeryo sa aklat ng Ruth?

________________________________________

5. Isulat ang Susing Talata ng Ruth mula sa memorya.

________________________________________

( Ang mga sagot sa pagsusulit ay nakasulat sa pagtatapos ng huling kabanata ng manwal na ito.)

PARA SA DAGDAG NA PAG-AARAL

1. Para sa dagdag na impormasyon sa panahon kung kailan nangyari ang aklat ng Ruth , tingnan ang aklat ng Mga Hukom.

2. Si Ruth ay isa sa apat na mga babaeng nabanggit sa angkan Ni Cristo sa Mateo 1. Ang iba ay sina Tamar, Mateo 1:3; Rahab, 1:5; at Bathsheba, 1:6.

3. Nakabalangkas ang obligasyon ng malapit na relasyon ng “kinsman” sa Deuteronomio 25: 5-10. Ang mga batas tungkol sa ari-arian na walang pangalan ang “kinsman” na tinutukoy ay ibinigay sa Levitico 25:23.

Para makatubos ang “kinsman” dapat maabot niya ang tiyak na kinakailangan:

- Dapat siya ay malapit na “kinsman” (kamag-anak)

- Dapat nakahanda siyang tumubos.

- Dapat may kakayahan siyang tumubos.

- Dapat siya mismo ay malaya.

- Dapat mayroon siyang halaga sa pagtubos.

Naabot ni Boaz ang lahat ng mga ito para kay Ruth. Nakamit Ni Jesus ang lahat ng kinakailangan ng isang manunubos para matubos ang makasalanang tao.

4. Pag-aralan ang katangian ni Ruth:

- Mapagmahal, “committed” : 1:16-17

- Hindi natitinag: 1:18

- Mapagpakumbaba: 2:2

- Mahinahon: 2:14

- May pananagutan: 2:18-19

- Matapat: 2:23

- Masunurin: 3:5

- Nagpapasakop: 3:10

- Nakatuon sa pangwalang-hanggang mga bagay: 3:10

- May pakialam sa masamang iisipin ng iba: 3:14

- Matiyaga: 3:18

IKA-LABINGTATLONG KABANATA

I AT II SAMUEL

MGA LAYUNIN:

Pagkatapos pag-aralan ang kabanatang ito ikaw ay may kakayahan na :

· Masabi kung sino ang may akda ng mga aklat ng I at II Samuel.

· Kilalanin kung para kanino isinulat ang aklat.

· Sabihin ang layunin ng aklat.

· Isulat ang Susing Mga Talata ng aklat ng I at II Samuel mula sa memorya.

· Sabihin ang Buhay at Prinsipyo ng Ministeryo sa mga aklat ng I at II Samuel.

MAY-AKDA: Samuel

PARA KANINO: Israel

LAYUNIN: Ipagpatuloy ang pagtatala ng pakikitungo Ng Dios sa Kanyang mga Anak

SUSING MGA TALATA: I Samuel 15:22-23

BUHAY AT MGA PRINSIPYO NG MINISTERYO: Ang pagsunod Sa Dios ay higit na mahalaga kay sa pagsasakripisyo.

PANGUNAHING TAUHAN: Samuel , Elkanah, Hannah, Eli , David, Goliath, Saul, Jonathan, Michal, Abigail

BALANGKAS

I. Samuel: Ang huli sa mga Hukom: 1: 1-7:17

A. Ang kapanganakan at pagkabata ni Samuel: 1:1-2:10

B. Ang pagtanggi kay Eli at ang tawag ni Samuel: 2:11-3:21

C. Ang arko sa kalagitnaan ng mga Filisteo: 4:1-7:1

D. Ang mga gawain ni Samuel bilang hukom: 7:2-17

II. Saul: Ang una sa mga hari: 8:1-15:35

A. Ang paghingi ng hari ng Isarel: 8:1-22

B. Ang pagpili kay Saul: 9:1-11:15

C. Ang pagpapaalam ni Samuel: 12:1-25

D. Ang pakikipagdigma ni Saul laban sa mga Filisteo: 13:1-14:52

E. Ang pagsuway at pagtanggi ni Saul: 15:1-35

III. Si Saul at David: 16:1-31:31

A. Ang tawag at pagbuhos ng langis kay David: 16: 1-23

B. Ang tagumpay ni David laban kay Goliath: 17:1-58

C. Ang pagtakas ni David kay Saul: 18:1-20:42

D. Ang paglalagalag ni David: 21: 1-30:31

E. Ang pagkamatay ni Saul: 31:1-13

II SAMUEL

PAMBUNGAD

MAY-AKDA: Samuel

PARA KANINO: Israel

LAYUNIN: Ipagaptuloy ang pagtatala ng pakikitungo Ng Dios sa Kanyang mga Anak

SUSING MGA TALATA: II Samuel 7:22-23

BUHAY AT MGA PRINSIPYO NG MINISTERYO: Ginagawa Ng Dios ang Kanyang plano sa pamamagitan ng mga masunurin sa Kanya sa kabila ng mga kahinaan ng tao.

PANGUNAHING TAUHAN: David, Uriah, Bathsheba, Nathan, Absalom, Abner, Isboshet, Joab

BALANGKAS

I. Ang mga tagumpay ni David: 1:1-10:19

A. Ang panaghoy ni David kay Saul at Jonathan: 1:1-27

B. Si David ay ginawang hari ng Judah: 2:1-7

C. Itinatag ni David ang pagkakaisa ng bansa at ng relihiyon: 2:8-6:23

D. Ang tipan ni David: 7:1-29

E. Ang pananakop ni David: 8:1-10:19